Turkmenistan
Menu
talyplar.com.tm
POST NAME
Türkmenistanyň wekiliýeti 28-30-njy aprelde Bişkek şäherinde geçirilýän Ulag, üstaşyr geçirmek we logistika meseleleri boýunça türkmen-gyrgyz bilelikdäki toparynyň ilkinji mejlisine gatnaşýar. Bu barada Türkmenistanyň DIM-niň metbugat gullugy habar berýär. Mejlise Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentliginiň Baş direktorynyň orunbasary A.Hudaýberdiýewiň ýolbaşçylygyndaky wekiliýet gatnaşýar. Duşuşygyň dowamynda ulag we logistika ulgamyndaky möhüm meselelere garaldy. Gyrgyz ýükleriniň günbatar ugra gatnawyny üpjün etmek üçin Türkmenbaşy halkara deňiz portunyň mümkinçiliklerinden peýdalanmagyň ähmiýeti aýratyn nygtaldy we özara nyrh ýeňilliklerini üpjün etmek meselesi hem ara alnyp maslahatlaşyldy. Taraplar konsullyk hyzmatdaşlygyň ugurlaryny, hususan-da, halkara ýük gatnawlaryna gatnaşyjylara degişli wiza amallary bilen baglanyşykly meseleleri ara alyp maslahatlaşdylar. Mejlisiň işiniň netijeleri boýunça gazanylan ylalaşyklary beýan etjek we geljekki hyzmatdaşlygyň esasy ugurlaryny kesgitlejek Ulag, üstaşyr geçirmek we logistika meseleleri boýunça türkmen-gyrgyz bilelikdäki toparynyň ilkinji mejlisiniň Teswirnamasyna gol çekmek meýilleşdirilýär. Mundan başga-da, toparyň mejlislerini yzygiderli geçirmek baradaky karara gelindi. Bilelikdäki toparyň ikinji mejlisini 2026-njy ýylda Türkmenistanda geçirmek göz öňünde tutulýar.
30.04.2025
POST NAME
29-njy aprel — 1-nji maý aralygynda Aşgabatda Türkmenistanyň Söwda-senagat edarasynyň binasynda «Halkara söwda we hyzmatlar» atly sergi-ýarmarka geçirilýär. 29-30-njy aprelde şeýle hem «Türkmenistanda halkara ülňülere laýyk gelýän hil üpjünçiligi» atly halkara maslahaty geçiriler. Maslahatyň çäginde türkmen önüm öndürijileriniň önüminiň, hyzmat ulgamynyň hili halkara ülňülerine laýyklykda ýokarlandyrmak bilen bagly soraglar ara alnyp maslahatlaşylar. Çäre türkmen ykdysadyýetini dünýä bazarlaryna ilerletmek we onuň ornuny berkitmäge ýardam bermeklige gönükdirilendir. Prezident Serdar Berdimuhamedow sergi-ýarmarkanyň hem-de «Türkmenistanda halkara ülňülere laýyk gelýän hil üpjünçiligi» atly halkara maslahatyň öz işine başlamagy mynasybetli gutlag iberdi. Döwlet Baştutany gutlagynda “bu giň möçberli çäreleriň halkara söwdany ösdürmekde, hyzmatlar ulgamyny kämilleşdirmekde, ylmyň we tehnologiýanyň gazananlaryny önümçilige ornaşdyrmak esasynda ýokary hilli, ekologik taýdan arassa, halkara ülňülere laýyk gelýän harytlary dünýä bazarlarynda ilerletmekde uly ähmiýete eýe boljakdygyna berk ynanýandygyny” belledi. Serginiň guramaçylary Türkmenistanyň ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň hünärmenlerini, Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalaryny, türkmen işewürlerini, ýurdumyzyň raýatlaryny, şeýle hem daşary ýurt kompaniýalarynyň wekillerini sergi-ýarmarka çagyrýar. Sergi-ýarmarkanyň iş wagty: 29-njy aprelde sagat 10:00-dan 18:00-a çenli; 30-njy aprelde sagat 10:00-dan 18:00-a çenli; 1-nji maýda sagat 10:00-dan 17:00-a çenli. Salgysy: Aşgabat şäheriniň Çandybil şaýolunyň 143-nji jaýy. Telefon belgileri: 39-88-70, 39-88-84/83/82.
29.04.2025
POST NAME
24-nji aprelde Türkmenistanyň ykdysadyýetine daşary ýurt maýa goýumlaryny çekmek boýunça halkara forumyň (TEIF 2025) çäklerinde "Türkmennebit" döwlet konserni bilen "Petronas Carigali (Turkmenistan) Sdn. Bhd." kompaniýasynyň arasynda özara düşünişmek hakynda Ähtnama gol çekildi. Bu resminama Hazar deňziniň türkmen bölegindäki bäş deňiz gözleg blogunda işleriň alnyp barylmagyny düzgünleşdirýär. Umumy mejlisde "PETRONAS" toparynyň prezidenti we baş ýerine ýetiriji direktory Tengku Muhammet Taufik Tengku Kamadja Aziz Türkmenistanyň strategik energetiki hyzmatdaş hökmünde ähmiýetini belläp, Malaýziýa bilen uzak möhletleýin hyzmatdaşlygyň ähmiýetine ünsi çekdi. "PETRONAS" kompaniýasy Türkmenistanda 30 ýyldan gowrak wagt bäri iş alyp barýar. Deňiz ýatagynda önüm paýlaşmak boýunça ilkinji şertnamanyň baglaşylmagy we Gyýanlyda taslama kuwwaty ýyllyk 5 milliard kub metr gaz hem-de 2,4 million tonna gaz kondensatyny öndürýän gazy gaýtadan işleýän zawod bilen terminalyň işe girizilmegi hyzmatdaşlygyň möhüm tapgyrlarynyň biri boldy. Taraplar nebitgaz toplumynda we maýa goýum pudagynda hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de pugtalandyrmaga taýýardyklaryny tassykladylar. Hyzmatdaşlyk deňhukuklylyk, özara bähbitlilik we iki ýurduň kanunçylygyna hormat goýmak ýörelgelerine esaslanýar. Hususan-da, uglewodorod serişdelerini gözlemek, çykarmak, gaýtadan işlemek we daşamak boýunça uzak möhletleýin maýa goýumlaryny çekmek meselelerine aýratyn üns berildi.
27.04.2025
POST NAME
ABŞ-nyň Söwda ministrligi 21-nji aprelde Kambojada, Wýetnamda, Malaýziýada we Tailandda öndürilen Gün panelleriniň importyna täze gümrük paçlarynyň girizilendigini mälim etdi. Bu barada «Bloomberg» agentligi habar berýär. Bu karar öňki Prezident Jo Baýdeniň başlangyjy bilen başlanan söwda derňewiniň netijesinde kabul edildi. Koreýaly «Hanwha Qcells» we amerikaly «First Solar Inc.» kompaniýalary hytaýly bäsdeşleriniň döwlet tarapyndan kömek alýandygyny we ABŞ bazarynda nyrhlary bilkastlaýyn peseldip, bäsdeşlige garşy hereket edýändiklerini aýdyp şikaýat edipdiler diýip, «Reuters» agentligi belleýär. Täze gümrük paçlarynyň möçberi ýurda we kompaniýa görä üýtgeýär. Iň ýokary – 3521% – möçberindäki gümrük pajy Kambojadan getirilýän harytlara girizildi, sebäbi bu ýurt derňewe gatnaşmakdan boýun gaçyrypdy. Wýetnamdan getirilýän harytlara 395,9%, Tailanddan getirilýän harytlara 375,2%, Malaýziýadan getirilýän harytlara bolsa 34,4% gümrük paçlary girizildi. Hytaýyň «Jinko Solar» kompaniýasy üçin, Wýetnamdan eksport edýän harytlaryna 245%, Malaýziýadan iberýän harytlaryna bolsa 40% gümrük pajy salyndy. «Trina Solar» kompaniýasynyň Tailanddan eksport edýän harytlaryna 375%, Wýetnamdan eksport edýänlerine bolsa, takmynan, 200% gümrük pajy girizildi. «JA Solar» kompaniýasynyň Wýetnamdan getirýän panellerine bolsa, takmynan, 120% gümrük pajy bellenildi. «Bloomberg» agentliginiň maglumatlaryna görä, ABŞ-nyň şeýle karar kabul etmegine garaşylýardy, şol sebäpdenem hytaý kompaniýalarynyň paýnamalarynyň bahasy 22-nji aprelde diňe birneme peseldi. Käbir kompaniýalar önümçiliklerini eýýämden Indoneziýa we Laos ýaly gümrük paçlary girizilmedik ýurtlara göçürdiler. 2024-nji ýylda ABŞ ýokarda agzalan dört ýurtdan 12,9 milliard dollarlyk Gün panellerini import etdi, bu bolsa ýurduň jemi importynyň 77%-ine deňdir. Täze çäreler Donald Trampyň administrasiýasy tarapyndan ozal girizilen nyrhlary dowam etdirýär.
24.04.2025
POST NAME
Bitkoiniň bahasy 6% ýokarlandy we 93,9 müň dollara ýetdi. Kriptowalýutanyň bazar gymmaty 1,862 trln dollar boldy. Şeýlelikde, bitkoin dünýäniň iň gymmat aktiwleriniň sanawynda bäşinji orna çykdy we bazar gymmaty 1,859 trln dollar bolan Alphabet korporasiýasyny (Google-yň eýesi) yzda galdyrdy. Dünýä boýunça iň gymmat aktiw – altyndyr ($22,327 trln). Ondan soň Microsoft ($3,726 trln), Apple ($3 trln) we Nvidia ($2,412 trln) ýerleşýär. Analitikleriň pikirine görä, bitkoiniň bahasynyň ýokarlanmagy we öňdebaryjy tehnologiýa kompaniýalarynyň paýnamalarynyň gymmatlamagy ABŞ bilen Hytaýyň arasyndaky söwda gapma-garşylygynyň ýuwaş-ýuwaşdan gowulaşýandygynyň alamatlarydyr. Microsoft-yň, Apple-yň we Nvidia-nyň paýnamalary 22-23-nji aprel aralygynda ýokarlandy we häzirem gymmatlamaga dowam edýär.
24.04.2025
POST NAME
Geçen hepdede Türkmenistanyň Döwlet haryt-çig mal biržasynyň söwdalarynda jemi bahasy ABŞ-nyň 41 million 130 müň dollaryndan gowrak bolan geleşikleriň 15-si hasaba alyndy. Daşary ýurt puluna Owganystanyň işewür toparlarynyň wekilleri “Türkmennebit” döwlet konserniniň kärhanasynda öndürilen suwuklandyrylan gazy, uçar kerosinini, nebit ýol bitumyny, “Türkmenhimiýa” döwlet konserniniň kärhanasynda öndürilen hlorly natrini we awtoulag benzinini satyn aldylar. Mundan başga-da, daşary ýurt puluna Owganystanyň, Türkiýäniň, Azerbaýjanyň, Özbegistanyň, Gyrgyzystanyň telekeçilerine gazbeton bloklary, pagta süýümi, nah ýüplük, wafel we flanel matalar, granulirlenen hojalyk sabyny ýerlenildi. Ýurdumyzyň işewürleri içerki bazar üçin jemi bahasy 34 million 570 müň manada deň bolan portlandsementi, ýüpek çig malyny, buýan köküniň ekstraktyny satyn aldylar.
22.04.2025
POST NAME
Altynyň bahasy gymmatlamak babatda taryhy derejelerine ýetmegini dowam edýär. Nýu-Ýorkdaky Comex biržasynyň maglumatlaryna görä, altynyň iýun aýy üçin fýuçers bahalary bir troý unsiýasy üçin 3400,5 dollara çenli ýokarlandy. Aprel aýynyň dowamynda altynyň bahasy yzygiderli rekord täzeläp gelýär. Ozalky rekord (3301,4 dollar) geçen hepde, 16-njy aprel güni hasaba alnypdy. Bahalaryň ýokarlanmagy bilen baglylykda, Goldman Sachs altynyň bahasy boýunça çaklamasyny täzeledi. Kompaniýa altynyň bahasynyň 2025-nji ýylyň ahyryna çenli bir unsiýasy üçin 3700 dollara çenli ýokarlanjakdygyny aýdýar. Dünýäniň spot-bazarynda altynyň bahasynyň ýokarlanmagyna, esasan, ABŞ-nyň ykdysadyýetinde peselmeleriň bolup biljekdigi bilen bagly aladalar sebäp bolýar. Bu ýagdaý bolsa ýurduň Prezidenti Donald Tramp tarapyndan alnyp barylýan daşary söwda syýasatynyň netijesinde ýüze çykýar.
22.04.2025
POST NAME
“Türkmennebit” döwlet konserniniň Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynyň suw üpjünçilik desgalaryny we ulgamlaryny döwrebaplaşdyrmak boýunça işler alnyp barylýar. Bu barada anna güni Hökümet mejlisinde wise-premýer B.Amanow Türkmenistanyň Prezidentine hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, bu işler “Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda” göz öňünde tutulan wezipelere laýyklykda alnyp barylýar. Munuň özi senagat-önümçilik desgalarynyň üpjünçilik ulgamlaryny has-da kämilleşdirmäge, döwrebap tehnologiýalary giňden ornaşdyrmaga gönükdirilen işleri üstünlikli ýerine ýetirmäge, hususan-da, zawodlar toplumynyň önümçiligi üçin suwuň zerur bolan möçberi bilen bökdençsiz üpjün etmäge mümkinçilik berer. Şunuň bilen baglylykda, wise-premýer döwlet Baştutanynyň garamagyna degişli teklibi hödürledi. Serdar Berdimuhamedow Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynyň suw üpjünçilik desgalaryny we ulgamlaryny döwrebap ýagdaýa getirmek boýunça teklibi makullady hem-de wise-premýere degişli işleri geçirmegi tabşyrdy.
19.04.2025
POST NAME
2025-nji ýylyň ýanwar-mart aýlarynda Hytaýyň jemi içerki önümi ýyllyk aňlatmada 5,4 göterim ösüş gazandy diýip, Döwlet statistika edarasy 16-njy aprelde habar berdi. Ykdysadyýetiň möçberi 31,88 trillion ýuana (4,42 trillion dollar) deň boldy. 2024-nji ýylyň soňky çärýegi bilen deňeşdirilende, ösüş 1,2% -e ýetdi. Ösüşe esasy goşant senagat we hyzmatlar pudagyndan geldi. Gaýtadan işleýşi we gurluşygy öz içine alýan ikinji pudagyň goşmaça gymmaty 5,9% ýokarlandy. Hyzmatlary öz içine alýan üçünji pudak 5,3% ösüşi görkezdi. Oba hojalygy görkezijilerini 3,5% ýokarlandyrdy. Jemi içerki önümiň ösüşi 5% bolanda, depgin 2024-nji ýylyň netijelerinden ýokary boldy. Bu görkeziji 2025-nji ýyldaky resmi goýlan "5% töweregi" maksatdan has ýokarydy.
18.04.2025
POST NAME
ABŞ-nyň iň iri bäş banky 2025-nji ýylyň ilkinji çärýeginde söwda amallaryndan rekord derejede girdeji gazandy. Munuň sebäbi Donald Trampyň söwda syýasatlarynyň netijesinde, bazarda ýüze çykan durnuksyzlyk bolup durýar. «Financial Times» neşiriniň maglumatlaryna görä, JPMorgan Chase, Goldman Sachs, Morgan Stanley, Bank of America we Citigroup banklarynyň umumy söwda girdejisi ýylyň birinji çärýeginde 37 milliard dollara ýetdi. Bu soňky on ýylyň iň ýokary görkezijisidir. Diňe paýnamalar bilen baglanyşykly amallardan banklar 16 milliard dollar gazandylar, bu bolsa geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende 34% köpdür. Donald Trampyň administrasiýasynyň gümrük paçlary boýunça alyp barýan syýasatynyň netijesinde, paýnamalaryň bahasy tiz ýokarlanyp, tiz pese gaçdy. Bu ýagdaýdan treýderler işjeň peýdalandylar. «Çärýek ýaňy başlady, ýöne häzirlikçe işler örän gowy we müşderilerimiz hem diýseň işjeň» — diýip, Goldman Sachs-yň başlygy Dewid Solomon aýtdy. Onuň ýolbaşçylyk edýän banky paýnamalar boýunça amallardan 4,2 milliard dollar gazanyp, bäş bankyň iň köp girdeji gazanany boldy. Geçen ýyl bilen deňeşdirilende, iň uly ösüşi 45% bilen Morgan Stanley görkezdi. Bank of America bilen Citigroup-yň girdejisi bolsa 20%-den hem az ösüp, toparyň arasyndaky iň pes netijäni görkezdi. JPMorgan Chase bolsa söwda amallaryndan iň köp umumy girdejini gazandy – 9,7 milliard dollar. Banklar ýokary girdejileriň ikinji çärýekde hem dowam etmegine garaşýarlar.
17.04.2025
Täzelikler
Post name
Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Halkara ylmy-tehnologiýa parkynyň alternatiw energiýa çeşmeleri we ölçeg enjamlary tehnologiýalary barlaghanasy nebit turbalarynda parafin-şepbik çökündileriniň döremeginiň öňüni aljak täze tehnologiýany işläp taýýarlamak ...
30.04.2025
Sport
Adidas özüni hemişe täze tehnologiýalar we adaty bolmadyk çözgütler üçin açyk kompaniýa hökmünde görkezýär. Onuň Climacool krossowkalary hem munuň gönüden-göni subutnamasy boldy. Olar brendiň 3D printerde çap edilen ilkinji krossowkalarydyr. Bu sport aýakgaplarynyň dizaýny minimalistik äheňde ýerine ýetirildi. Olarda bagjyk ýa-da ýiti bezegler ýok, ýöne olar akgynly forma we Adidas-yň mahsus zolaklaryna eýe boldy. Aýakgaba hemmetaraplaýyn “dem almaga” mümkinçilik berýän 360 gradus wentilýasiýa, ýumşak ökje we içki daban goldawy aýak üçin rahatlygy üpjün edýär. Ozal Climacool krossowkalary çäkli mukdarda we diňe Adidas Confirmed platformasy arkaly hödürlenýärdi. Ýöne indi 2-nji maýdan ähli isleg bildirýänler bu aýakgaby firma programmasy we ABŞ-da käbir Adidas dükanlarynda satyn alyp biler. Ýewropada hem 140 dollar baha bilen 20 müň töweregi krossowka jübüti elýeterli bolar.
30.04.2025
Türkmenistanyň kiokuşinkaý karate boýunça ýygyndy topary 2025-nji ýylyň 10–11-nji maýynda Ermenistanyň Gümri şäherinde geçiriljek halkara ýaryşa gatnaşmaga işjeň taýýarlyk görýär. Toparyň düzümine 10 türgen girdi - Meýlis Paşakuliýew, Daýanç Gylyçdurdyýew, Daýanç Hojamyradow, Süleýman Sähedow, Myrat Ekäýew, Lala Abdullaýewa, Myrat Altymuhammedow, Şyhnazar Şirzadow, Döwletýar Allowow we Aýymjan Sulta­nowa. Toparyň tälimçiler toparyna Atamyrat Hudaýberdiýew ýolbaşçylyk eder. Ýaryşda Türkmenistanyň adyndan eminler toparyna Tirkiş Korow we Täçli Saparow wekilçilik ederler. Türkmenistanyň ýygyndy toparynyň esasy wezipeleriniň hatarynda 2025-nji ýylyň 28-nji noýabryndan 1-nji dekabry aralygynda Ýaponiýanyň Maebasi şäherinde geçiriljek dünýä çempionatynda üstünlikli çykyş etmek we her agram kategoriýasynda iň gowy netijeleri görkezmek bar.
27.04.2025
24-nji aprelde Aşgabatdaky Olimpiýa şäherçesiniň Başa-baş söweş sungaty sport toplumynda sportuň milli we guşakly alyş göreşi boýunça halkara ýaryş üstünlikli tamamlandy. Ýaryşa Ýewropa we Aziýa ýurtlarynyň 13-sinden türgenler gatnaşdy. Ýaryşyň ikinji gününde erkekleriň arasynda alty, zenanlaryň arasynda dört agram derejesinde guşakly alyş göreşi boýunça ýeňijiler kesgitlenildi. Bu ýaryşda türkmen türgenleri 4 altyn, 5 kümüş we 5 bürünç — jemi 14 medal gazanyp, toparlaýyn hasapda ýeňiji boldular. Sylapberdi Nuryýew (80 kg çenli), Annagurban Allaberdiýew (90 kg çenli), Pälwan Gurbangeldiýew (100 kg çenli), Dawut Nazarow (100 kg-dan ýokary) altyn medala, Abdyresul Durdyýew (60 kg çenli), Kerwengeldi Jumagylyjow (80 kg çenli), Nobatgeldi Nazarow (100 kg çenli), Zöhre Gurbanmyradowa (60 kg çenli), Aýnura Faýzullaýewa (65 kg çenli) kümüş medala, Umyt Garagulow (60 kg çenli), Azymuhammet Orazmuhammedow (70 kg çenli), Kuwwat Hojamberdiýew (90 kg çenli), Hesel Orazgeldiýewa (55 kg çenli), Patma Garajaýewa (70 kg çenli) bolsa bürünç medala mynasyp boldular. Alyş — bu gyrgyz halkynyň milli göreşidir. Ol öz gözbaşyny taryhyň jümmüşinden alyp gaýdýar. “Alyş” sözi “Manas” şadessanyndan gelip çykýar. Gadymy döwürlerde pälwanlar öz aralarynda göreşmek islänlerinde, “Kel, alyşaly!” diýipdirler. Bu bolsa “Geliň, göreşeliň!” diýmegi aňladypdyr. Göreşiň bu görnüşine erkekler hem, zenanlar hem gatnaşyp bilýärler. Göreş diňe dik durmak ýagdaýynda geçirilýär. Her bir pälwanyň wezipesi garşydaşyny guşagyndan goýbermän ýykmakdan ybaratdyr. Soňky ýyllarda guşakly alyş göreşi hem, türkmen milli göreşi ýaly, bütin dünýäde işjeň ösdürilýär. 2002-nji ýylda döredilen, ştab-kwartirasy Bişkek şäherinde ýerleşýän Bütindünýä Alyş federasiýasynyň düzümine (WAF) häzirki wagtda Aziýanyň, Afrikanyň, Ýewropanyň, Demirgazyk we Günorta Amerikanyň milli federasiýalarynyň 36-sy girýär. Toparlaýyn hasapda Özbegistanyň türgenleri 4 altyn we 5 kümüş medal bilen ikinji; Gyrgyzystanyň pälwanlary bolsa 2 altyn, 2 kümüş we 3 bürünç medal bilen üçünji orny eýelediler. Şeýle hem baýrakly orunlara mynasyp bolanlaryň hatarynda Azerbaýjanyň, Mongoliýanyň, Russiýanyň, Täjigistanyň, Hindistanyň, Belarusuň wekilleri bar. Bäsleşigiň jemleýji tapgyry tamamlanandan soňra, ýeňijileri sylaglamak dabarasy boldy. Şeýlelikde, ildeşlerimiz halkara ýaryşyň maksatnamasynyň iki görnüşiniň jemleri boýunça 12 altyn, 10 kümüş we 6 bürünç — jemi 28 medal gazandylar.
25.04.2025
Azerbaýjanda geçiriljek GDA ýurtlarynyň III oýunlarynyň guramaçylyk komiteti geljekki ýaryşyň tumarlaryny saýlady. Olar alajaplaňlar (leopard) Babir we Leýla boldy diýip, guramaçylyk komitetine salgylanyp, BELTA habar berýär. Bellenilişi ýaly, Babir juwanlygy, işjeňligi we tükeniksiz ruhubelentliligi, Leýla bolsa gözelligi, näzikligi we paýhaslylygy alamatlandyrýar. “Kawkaz alajagaplaňlarynyň keşbinde ýerine ýetirilen gujurly we dostlukly tumarlar diňe bir enaýyja personažlar däl. Olar Azerbaýjanyň ruhunyň, onuň baý tebigatynyň, güýjüniň we myhmansöýerliginiň aýdyň beýanydyr” – diýlip, guramaçylyk komitetiniň habarynda aýdylýar. Kawkaz alajagaplaňy Kawkazda ýitmek howpy abanýan jandarlary goramak maksatnamasyna hem-de Azerbaýjanyň Gyzyl kitabyna girizildi. GDA ýurtlarynyň III Oýunlary 2025-nji ýylyň 28-nji sentýabryndan 8-nji oktýabry aralygynda Azerbaýjanyň 7 şäherinde – Genji, Gabala, Göýgöl, Mingäçewir, Hankendi, Ýewlah we Şeki şäherlerinde geçer. Ýaryş “Ýeňiş her bir ýürekde” şygary bilen geçiriler. Dabaranyň açylyş we ýapylyş dabarasy Genji şäherinde bolar. Ýaryşa gatnaşyjylar sportuň 23 görnüşinde medal ugrunda bäsleşer. GDA ýurtlarynyň geçenki oýunlary 2023-nji ýylda Belarusda geçdi.
25.04.2025
Bilim
Post name
Aşgabat şäherindäki “Bilesigeliji” (Curioo Kids) okuw merkeziniň mugallymlary bilen Halkara ynsanperwer ylymlary we ösüş uniwersitetiniň Bilimi dolandyrmak taýýarlygy ugry boýunça magistratura maksatnamasynyň magistrantlarynyň hem mugallymlarynyň ...
29.04.2025
Post name
Dünýäniň iň depginli ösýän ýurtlarynyň birinde ýokary hilli bilim almak isleýäňizmi? «Ýönekeý» kompaniýasy Hytaýyň Pekin, Şanhaý, Uhan, Taýbeý, Hançžou, Nannin, Kunmin hem-de Dalýan ýaly 25 ...
18.04.2025
Post name
11-12-nji aprelde Döwletmämmet Azady adyndaky Türkmen milli dünýä dilleri institutynda ilkinji gezek talyplaryň, aspirantlaryň we ýaş alymlaryň «Lomonosow» atly giň gerimli halkara ylmy maslahatynyň Türkmenistandaky ...
15.04.2025
Tehnologiýa
POST NAME
Arizonanyň (ABŞ) ýaşaýjysy Bredford Smit dünýäde Neuralink implanty oturdylan üçünji adam boldy. Ol şeýle operasiýa geçirilen gapdal amiotrofik sklerozly ilkinji gürläp bilmeýän hassadyr. Neuralink kompaniýasy tarapyndan işlenip düzülen çibiň netijesinde Smit pikiriň güýji bilen kompýuteri dolandyrýar, tekst ýygýar we wideo redaktirleýär. Neuralink implanty – bu neýron signallaryny kabul edip, olary enjamlar üçin buýruga öwürýän beýni-kompýuter interfeýsi. Tehnologiýa sözlemekde we hereket etmekde kynçylyk çekýän adamlara aragatnaşyk saklamaga we çylşyrymly ýumuşlary ýerine ýetirmäge kömek edýär. Indi Smit X sosial ulgamyny işjeň ulanyp, özüne sorag bermegi teklip edýär. “Neuralink çibini alan, gapdal amiotrofik sklerozdan ejir çekýän dünýäde ilkinji hassa bilen gürleşiň” – diýip, Ilon Mask sosial ulgamda onuň üstünligini teswirläp ýazdy. Bu tehnologiýa fiziki taýdan mümkinçiligi çäkli bolan adamlar üçin täze mümkinçilikleri açyp, olara pikiriň güýji arkaly dünýä bilen aragatnaşyk saklamaga mümkinçilik berýär.
29.04.2025
POST NAME
LG kompaniýasy ulanyjylaryň emosiýalaryny we pikirlerini seljerýän ZenVision emeli aň tehnologiýasyny işläp düzüji Zenapse bilen şertnama baglaşdy. Tehnologiýa bütin dünýäde 200 mln LG telewizoryna, şol sanda ABŞ-da öý hojalyklarynyň 35%-ine ornaşdyrylar. webOS operasion ulgamyna gurnalan ZenVision ulanyjynyň nämäni görýändigini we onuň nähili reaksiýa bildirýändigini öwrenip, onuň psihologiki profilini döredýär. Ýaşyna ýa-da ýerleşýän ýerine esaslanýan mahabatdan tapawutlylykda, täze ulgam mahabat üçin tomaşaçynyň gymmatlyklaryny, pikirlerini we emosiýalaryny ulanýar. Ulgam awtomatik mazmun anyklaýyş tehnologiýasynyň (ACR) kömegi bilen filmleriň we şüweleňleriň sýužetini, şeýle-de tomaşaçynyň özüni alyp barşyny seljerýär. ZenVision ulanyjylary telewizora tomaşa edişi boýunça topara jemläp, olary dürli kategoriýalara bölýär. Bu hem mahabat berijilere LG telewizorlarynyň baş ekranlarynda, mugt kanallarda we beýleki webOS bölümlerinde hut bu tomaşaça has laýyk gelýän mahabaty görkezmäge mümkinçilik berýär. Şeýle-de, LG bu tehnologiýany täze programma üpjünçiligini we önümleri döretmek üçin ulanmagy meýilleşdirýär. ABŞ-da birikdirilen telewideniýede (CTV) mahabat bazary 2023-nji ýyldaky 24,6 mlrd dollardan 2027-nji ýyla çenli 40 mlrd dollara ýeter. Ýöne tehnologiýa şahsy maglumatlary seljerýändigi sebäpli, gizlinlik barada mesele döredýär. Hünärmenler bu barada biynjalyk bolýan adamlara maglumatyň ýygnalmagyny çäklendirmek üçin telewizoryň sazlamalarynda ACR funksiýasyny öçürmegi maslahat berýär.
24.04.2025
POST NAME
Singapurly alymlar ýagyş damjalaryndan elektrik energiýasyny öndürmegiň usulyny işläp düzdüler diýip, «Interested Engineering» habar berýär. Bu usul suwuklygyň birmeňzeş tizlikde we şol bir ugra tarap turba boýunça hereket edýän mahaly ýüze çykýan porşen akymy täsirinden peýdalanýar. Alymlar damjalaryň düşýän mahaly bu täsiriň energiýanyň öndürilişini ep-esli artdyrýandygyny anykladylar. Adatça, gidroelektrik stansiýalary güýçli akymy bolan derýalara mätäç bolýar, şol sebäpdenem olary diňe belli-belli ýerlerde gurup bolýar. Singapurly alymlar bolsa muňa başgaça çemeleşip, ýagyş suwuny ulanmagy teklip edýärler. Enjamyň gurluşy gaty ýönekeý: suw basyş diňinden gelýän suw metal iňňe arkaly elektrik geçirijiligi bolan materialdan ýasalan dik polimer turba damýar. Damjalar turbanyň içine düşeninde, aralarynda howa bilen bölünen ownuk suw akymlaryny döredýär. Bu gurluş elektrik zarýadlarynyň tapawudyny güýçlendirýär we damýan suwuň energiýasynyň 10%-den gowragyny tok hökmünde almaga mümkinçiligini berýär, bu bolsa häzirki usullardan bäş esse netijelidir. Dört turbadan ybarat bolan ulgam 20 sekundyň dowamynda 12 sany LED çyrasyny işledip bilýär. Bu bolsa şeýle ulgamy şäherde, binalaryň üçeginde we beýleki ýerlerde täzelenýän energiýa çeşmesi hökmünde peýdalanmagyň mümkindigini görkezýär.
22.04.2025
POST NAME
Doganlar Klint we Ewan Baffington Bagamalaryň kenarynda çüýşede 1976-njy ýylda ýazylan haty tapdylar. Bu barada olar WCVB-TV teleýaýlymynda gürrüň berdiler. Bu tapyndy birnäçe hepde mundan öň, kenarýakada gezelenç wagtynda ýüze çykaryldy. Bu hatyň awtory Massaçusets ştatynyň Günbatar Nýuberi şäherinden Pentaket orta mekdebiniň şol wagtky 14 ýaşly okuwçysy Piter Tompson bolup çykdy. Hatda şeýle diýilýär: “Bu çüýşedäki hat. Men Pentaket sebit orta mekdebiniň 9-njy synpynyň okuwçysy. Men okeanografiýa synpynda okaýaryn. Siz bu haty salgy boýunça iberip, ony nirede we haçan tapandygyňyzy aýdyp bilmersiňizmi? Ol 1976-njy ýylyň 19-njy maýynda kenarýaka goragçysy tarapyndan iberildi”. Doganlar hatyň awtory Tompson bilen habarlaşdy. Ýöne Piter haty nähili ýazandygyny ýadyna düşürip bilmedi. Oňa derek ol okuw sapaklary baradaky ýakymly ýatlamalaryny paýlaşdy. “Bu täsin. Bu tas 50 ýyl mundan ozal bolup geçdi, şonuň üçin bu hakykatdan garaşylmadyk waka” – diýip, ol aýdýar. Tapyndy geçmişden hatyň onlarça ýyldan soň hem garaşylmadyk ýagdaýda yzyna dolanyp gelip biljekdigini ýatladýar.
21.04.2025
POST NAME
Xiaomi kompaniýasy Mijia Dust Mite Vacuum Cleaner 2 Pro atly täze tozan sorujyny hödürledi. Bu enjam diňe düşek, mebel we ýorgan-düşekleri arassalamak bilen çäklenmän, eýsem mör-möjeklere garşy hem göreşýär diýip, «Gizmochina» neşiri habar berýär. Enjam 16 kPa güýçli sorujy motor bilen üpjün edilen, şeýle-de 21,5 santimetrlik sorujy agzy bar. Bu bolsa tozany we mör-möjekleri netijeli sorup almaga mümkinçilik berýär. Enjamda 0,8 litrlik goşa konteýner bolup, ol hapany süzmek we saklamak üçin bölünendir. Enjam 55°C-ä çenli gyzdyryş we 99% netijelilik bilen bakteriýa ýok edýän ultramelewşe çyra bilen enjamlaşdyrylan. Bu tehnologiýa mör-möjekleriň işjeňligini peseldýär we bakteriýalary ýok edýär. Tozan sorujy ýokary galdyrylanda UV şöhle awtomatiki öçýär. LED displeýiniň üsti bilen mör-möjek derejesi häzirki wagtda görkezilýär: hapanyň derejesine baglylykda ekranyň reňki üýtgeýär. Konteýner açyk görnüşlidir, süzgüçlerini çykaryp ýuwup bolýar. Enjamyň agramy 2,3 kilogram bolup, onuň bäş sany iş tertibi, şol sanda ultrases tertibi hem bar. Enjamyň bahasy Hytaýda 429 ýuan (takmynan, 58 dollar). Satuwy JD.com web sahypasynda başlady.
20.04.2025
POST NAME
Google kompaniýasy adamlara real wagtda delfinleriň signallaryna düşünmäge we olaryň sesini gaýtalamaga mümkinçilik berýän DolphinGemma tehnologiýasyny işläp düzdi. Bu barada kompaniýanyň saýtynda habar berilýär. Tehnologiýa emeli aňa esaslanyp, Gemini ulgamyndaky ýaly uly dil modelini (LLM) ulanýar. Modeliň ululygy, takmynan, 400 mln parametre barabar. Ol audio signallary kabul edýär, olary seljerýär we indiki bolup biljek sesi çaklaýar. Soňra signal modifisirlenen Google Pixel smartfonlaryna birikdirilen ýörite CHAT gurluşy arkaly goýberilýär. Modeli okatmak üçin material Ýabany delfinleri öwrenmek taslamasynyň (WDP) çäklerinde ýygnaldy. Alymlar ençeme ýyllap Bagama adalaryndaky atlantik delfinleriniň toparyna syn etdi, olaryň özüni alyp barşyny we sesini ýazdy: birek-birege ideg etmekden we dawa-jenjelden başlap, ada meňzeş signallara çenli. Ozal ylmy gözlegçiler delfinler adamlar bilen aragatnaşyk gurup bilýär diýip çak edýärdi, ýöne olaryň signallaryna dogry düşünip biljek tehnologiýa ýokdy. DolphinGemma-nyň peýda bolmagy bilen görnüşleriň arasyndaky söhbet üçin esas bolup biljek ýönekeý ses “sözlügini” döretmek başartdy. Tejribäniň birinji tapgyrynda alymlar delfinlere bellibir signallary gowy görýän predmetleri bilen baglanyşdyrmagy öwretmegi meýilleşdirýär. Geljekde olar delfinleriň aragatnaşyk saklamak we haýyşlar üçin emeli sesleri ulanyp başlamagyna umyt bildirýär. Doly derejeli söhbet heniz uzakda bolsa-da, täze tehnologiýa delfinleriň aragatnaşyk üçin sesleri nädip ulanýandygyna has gowy düşünmäge mümkinçilik berýär.
18.04.2025
POST NAME
Maxar Technologies amerikan kompaniýasy islendik ýeriň üç ölçegli sanly şekilini döretmäge mümkinçilik berýän täze tehnologiýasyny görkezdi. Munuň üçin emeli hemralardan we uçarmansyz uçýan enjamlardan alnan häzirki wagtdaky maglumatlar ulanylýar diýip, «Space News» habar berýär. Kompaniýanyň baş direktory Den Smutyň aýtmagyna görä, häzirki wagtda Ýeriň islendik nokadynyň sanly 3D kartasyny taýýarlamak, takmynan, 90 minuda çekýär. Smutyň sözlerine görä, bu tehnologiýany howa şertlerini öwrenmek üçin hem-de harby we goranyş maksatly ulanyp bolar. Mysal üçin, tebigy betbagtçylyklaryň öňüni almak maksady bilen, ilaty wagtynda habarly etmek ýa-da harby ýagdaýlary çalt anyklamak we mümkin bolan harby dartgynlyga baha bermek üçin peýdalanylyp bilner.
17.04.2025
POST NAME
Şwesiýanyň Linçýoping uniwersitetiniň alymlary islendik şekli alyp bilýän, plastiline meňzeş täze görnüşli batareýany işläp düzdüler. Süýnýän ýumşak batareýa suwuk elektrodlardan peýdalanýar, bu bolsa ony beýleki enjamlara täzeçe usullar bilen ýerleşdirmäge mümkinçilik berýär. Bu barada geçirilen ylmy-barlaglaryň netijeleri «Science Advances» žurnalynda çap edildi. Adaty batareýalar gaty we agyr bolýar, bu bolsa olaryň ownuk ýa-da çeýe enjamlar üçin peýdalanylmagyny kynlaşdyrýar. Täze döredilen batareýa bu çäklendirmelere garşy çözgüt hödürleýär: onuň elektrodlary geçirijilik aýratynlygy bolan suwuk plastikden we kagyz önümçiliginden galyndy hökmünde alnan ligninden taýýarlanyldy. Materialyň teksturasy diş pasta meňzeýär, bu bolsa 3D printer arkaly batareýanyň islendik görnüşde öndürilmegine mümkinçilik berýär. Alymlar batareýany synagdan geçirdiler we onuň netijeliligini ýitirmezden, 500-den gowrak zarýad berme we zarýaddan boşatmak aýlawyndan geçýändigini görkezdiler. Batareýany dartyp, iki esse diýen ýaly uzaldyp bolýar, emma ol şonda-da işleýär. Öňki synanyşyklarda ulanylan suwuk metallar wagtyň geçmegi bilen gatylaşyp, öz häsiýetlerini ýitirýärdi, emma täze tehnologiýanyň ulanylyşy ýeňil we tebigata zyýansyz materiallar arkaly has durnukly bolýar. Täze işlenip düzülen batareýa geljekki tehnologiýalar üçin, meselem, geýilýän datçikler, ýüregiň urşuny kadalaşdyryjy enjamlar ýa-da elektron matalar ýaly ýeňil we çeýe enjamlarda ulanmak üçin örän amatlydyr. Emma häzirlikçe bu batareýa diňe 0,9 woltlyk tok berip berýär, bu bolsa adaty batareýalardan pesdir. Alymlar bu görkezijini ýokarlandyrmak maksady bilen, batareýa sink ýaly metallary goşmagy meýilleşdirýärler.
16.04.2025
POST NAME
Ispan alymlary eliň bilen dolandyryp bolýan ilkinji interaktiw golografiki displeýi döretdiler. Şekil howada peýda bolýar we eliň bilen onuň içine girip, zatlary aýlap, süýşürip bolýar. Bu enjam okuw, görkezmeler, muzeýler ýa-da güýmenjeler üçin hem peýdaly bolup biler. Ilkinji görkezilişi aprel aýynyň ahyrynda Ýaponiýada bolar diýip, «EurekAlert!» habar berýär. «Filmlerde görüp, gologramma diýip atlandyrýan zatlarymyz, aslynda, göwrümli şekillerdir» — diýip, taslamanyň baş awtory Nawarra döwlet uniwersitetinden (UPNA) Elodi Buzbib düşündirýär. 3D displeýler ozal hem bardy, ýöne olaryň hiç birine eliň bilen gönüden-göni täsir edip bolmaýardy – bu aýratynlyk bu enjamda ilkinji gezek mümkin boldy. Adatça, golografiki displeýlerde proýeksiýa giňişlikde çalt titreýän diffuzora – ýagny list görnüşli tekizlige gönükdirilýär. Oňa sekuntda 2880 kadra çenli tizlikde şekil düşürilýär. Gözüň inertligi sebäpli, beýni dürli belentlikde, dürli wagtlarda peýda bolýan bölekleri bitewi göwrümli şekil edip birleşdirýär. Täze displeýde alymlar berk diffuzoryň deregine, elastik zolaklary ulandylar. Tehnologiýa çylşyrymly bolsa-da, netijesi üstünlikli: adamlar indi golografiki şekiller bilen göni täsirleşip bilýärler. Bu enjam CHI 2025 atly halkara ylmy maslahatda – 26-njy aprelden 1-nji maýa çenli Ýaponiýanyň Ýokogama şäherinde görkeziler. Bu maslahata Microsoft, Meta, Apple we Adobe ýaly dünýä belli kompaniýalaryň wekilleriniň hem gatnaşmagyna garaşylýar.
15.04.2025
POST NAME
Mercedes-Benz Zindelfingendäki (Germaniýa) zawodynda täze Next Generation Paintshop boýag hatarynyň gurluşygyna başlady. Meýdany 170 000 inedördül metr bolan toplum öňki gurnama hatarynyň ýerinde döredilýär we durnukly önümçilige geçmegiň bir bölegi bolar. Kompaniýa bu taslama birnäçe ýüz million dollar maýa goýýar. Ulgam gazylyp alynýan ýangyçlary ulanmazdan, diňe gaýtadan dikeldilýän çeşmelerden alynýan energiýa bilen işlär. Bu energiýanyň sarp edilişini 50%, zyňyndylary 60% azaldar. Toplumda 250 töweregi robot, MO360 bulut hyzmatlary we toplumyň sanly taýy hereket eder. Hatarda S-Class, Maybach, EQS we E-Class modelleri reňklener. Şeýle-de, Gün panellerini we ýylylyk nasoslary bilen ýyladyş ulgamyny ulanmak meýilleşdirilýär. Taslama Mercedes-iň daşky gurşawa täsiri azaltmak strategiýasyna laýyk gelip, ekologiýa taýdan arassa awtoulag önümçiligine tarap ädim bolar.
12.04.2025
POST NAME
Google kompaniýasy Cloud Next konferensiýasynda täze emeli aň çipi Ironwood-y hödürledi. Bu çip kompaniýanyň ýedinji nesil TPU-sy bolup, öň türgenleşdirilen emeli aň modelleriniň inferensini tizleşdirmek üçin ýörite döredildi. Ironwood diňe Google Cloud-da ulanylar. Bu barada kompaniýanyň resmi blogunda habar berilýär. «Ironwood – bu biziň iň güýçli, iň öndürijilikli we iň energiýa tygşytlaýjy TPU-myz. Ol emeli aň modelleriniň inferensini bulut infrastrukturasynyň derejesinde tizleşdirmek üçin döredildi» — diýip, Google Cloud-yň wise-prezidenti Amin Wahdat düşündirdi. Ironwood bilen işleýän ulgamlar iki konfigurasiýada bolar: 256 prosessordan ybarat serwerler we 9216 çipden düzülen klasterler. Google Ironwood-yň iň ýokary hasaplaýyş öndürijiliginiň 4614 Tflops, ýagny sekuntda 4614 trillion amaldan ybaratdygyny belleýär. Bu diýmek bolýar, bir klaster 42,5 Ekzaflops öndürijiligi üpjün edip biler. Her prosessor 192 GB ýat bilen üpjün edilen we sekuntda 7,4 Tbit maglumat geçirýär. Şeýle hem, ýörite SparseCore ýadrosy arkaly, «maslahat beriji» we «ösen sanawlama» ulgamlarynda ulanylýan maglumatlar üçin has netijeli işleýär. Arhitekturasy maglumatlaryň hereketini azaltmak arkaly energiýany tygşytlaýar. Google Ironwood prosessorlaryny Google Cloud-daky modully hasaplaýyş klasteri bolan AI Hypercomputer-de ulanmagy meýilleşdirýär.
12.04.2025
POST NAME
Kawasaki ýapon kompaniýasy şahsy ulaglaryň täze görnüşini – CORLEO atly demir aty hödürledi. Bu «motosiklde» tigirleriň deregine, çeýe asma ulgamy bolan dört sany aýak bar. Ol eýeri, üzeňňidäki aýak bilen dolandyryşy we hereket ediş usuly bilen at çapmagy ýada salýar. CORLEO konsepti Osaka şäherinde (Ýaponiýa) geçiriljek EXPO 2025 sergisinde görkeziler. Häzirki wagtda diňe enjamyň kompýuter animasiýasy bar. Kawasaki-niň aýtmagyna görä, CORLEO «sürmekden lezzet alýanlar» üçin örän gymmatly bolar. Oňa münen adam özüni ulagyň bir bölegi ýaly duýýar. Ony meýdanlarda we daglyk ýerlerde ýokary tizlikde çapyp bolýar, şeýle hem dik eňňitlere, daglara çykyp, jülgelerden we derelerden böküp bolýar. CORLEO-nyň herekete getiriji ulgamy elektriklidir. Energiýany 150 sm³ göwrümli wodorod hereketlendirijisi öndürýär. Emeli aň tarapyndan dolandyrylýan «demir at» hemişe eýeriň we oňa münýäniň deňagramlylygyny saklaýar. Aýaklarynyň ujundaky rezinden we plastikadan ýasalan toýnaklary dürli şertlerde-de ýere berk ýapyşýar. CORLEO-ny rul, üzeňňi, şeýle-de eýerde bedeniň ýagdaýyny üýtgetmek arkaly dolandyryp bolýar. Enjam paneli ýoluň ugrundaky belgileri görkezýär we garaňkyda hereket etmäge kömek edýär.
10.04.2025
POST NAME
Hytaýyň Pudu Robotics kompaniýasy myhmanhanalarda, ofislerde we restoranlarda ulanmak üçin döredilen FlashBot Arm atly täze roboty hödürledi. Ol gumanoidlerden arzan düşýär we ulanmaga taýyn. Robot-kentawr ýüki eli bilen däl-de, gapakly ýörite gutuda eltýär. Ýarym gumanoid kömekçi tekerleri arkaly hereket edýär we ýedi derejeli erkinligi bolan iki sany hereketli gol we 11 derejeli erkinligi bolan Pudu DH11 penje bilen enjamlaşdyrylandyr. Robot iki metr radiusdaky obýektlere goluny uzadyp, liftiň düwmelerini basyp we esasy kartalary okap bilýär. Lifti özbaşdak çagyrýar, jaýyň gatyny saýlaýar we VSLAM ulgamyny, kameralaryny we LiDAR ulanyp giňişlikde hereket etmeli ugruny kesgitleýär. FlashBot Arm duýgyny görkezmek üçin 10,1 dýuýmlyk duýgur ekran, şeýle hem mikrofon hem-de ses dolandyryşy we ýönekeý gepleşik üçin dinamik bilen enjamlaşdyrylan. Agramy 15 kg. Dört sagat zarýad alandan soň, robot kän agram salynmasa, sekiz sagada çenli işläp biler. "Göz öňüne getiriň, ol ýadamazdan we aljyramazdan iýmit, resminama ýa-da däri-derman eltip berýär" – diýip, işläp taýýarlamak işler boýunça direktory gürrüň berýär .
09.04.2025
POST NAME
Hytaýyň Shenzhen 8K UHD Video Industry Cooperation Alliance (SUCA) birleşigi media maglumatlaryny sim arkaly geçirmek üçin GPMI (General Purpose Media Interface) atly täze standarty hödürledi. Bu standart 8K wideonyň geçirilişini goldamak hem-de maglumatlary we elektrik toguny geçirmek üçin zerur bolan kabelleriň sanyny azaltmak maksady bilen işlenip düzüldi diýip, «Tom's Hardware» habar berýär. GPMI kabeli iki görnüşde bolar: Type-B (özüne mahsus interfeýsli) we Type-C (USB-C bilen gabat gelýär). 8K wideo 4K-dan 4 esse, 1080p-den bolsa 16 esse ýokary çözgütli bolandygy sebäpli, bu format üçin ýokary geçirijilik zerur bolup durýar. GPMI Type-C 96 Gbit/sek-a çenli maglumat we 240 Wt çenli tok geçirip bilýär. Bu görkeziji USB4 we Thunderbolt 4-den ep-esli ýokarydyr. Type-B görnüşi bolsa has güýçli – 192 Gbit/sek-a çenli maglumat we 480 Wt çenli elektrik toguny geçirip bilýär.. GPMI HDMI-CEC dolandyryş ulgamy bilen hem utgaşykly, ýagny GPMI-yň üsti bilen baglanan we HDMI-CEC-ni goldaýan ähli enjamlary diňe bir pult bilen dolandyryp bolýar. Häzirki wagtda monitorlar USB-C we Thunderbolt ulanýar, telewizorlar bolsa HDMI-dan peýdalanýar. GPMI bu ýagdaýy üýtgedip, geljekde telewizorlarda giňden ulanylyp bilner. SUCA birleşigi 2020-nji ýylyň dekabrynda HiSilicon, Skyworth, KONKA, Tencent we ZTE ýaly kompaniýalar tarapyndan döredildi. Onuň maksady – 8K tehnologiýalaryny kämilleşdirmek.
09.04.2025
POST NAME
Kanadaly Bombardier kompaniýasy täze «Global 8000» biznes-jetini tanyşdyrdy. 2025-nji ýylyň ikinji ýarymynda ilkinji gezek asmana göteriljek «Global 8000» uçarynyň dünýäniň iň çalt seriýaly biznes-jeti bolmagyna we örän uzak aralyga uçmagyna garaşylýar diýip, «Interesting Engineering» neşiri habar berýär. «Global 8000» biznes-jeti sagatda 1152 kilometr tizlikde, 12,5 müň metr belentlikden uçmaga ukyply bolar. Uçuş aralygy bolsa 14 müň 816 kilometre ýeter. Şeýle tehniki mümkinçiliklerine garamazdan, bu uçar diňe 19 ýolagçyny gatnatmak üçin niýetlenen, ýagny köpçülikleýin ulanmak üçin döredilen däldir. Şeýle-de uçar ýokary derejede enjamlaşdyrylar: onuň içinde dört sany ýaşaýyş bölümi, iki sany hammam we uçaryň işgärleri üçin dynç alyş ýeri bolar. Esasy lýuks otagda bolsa düşek we goşmaça duş hem ýerleşdiriler. Bombardier mundan ozal hem ýokary tizlikdäki uçarlary döretmek baradaky meýilnamalary bilen tanalýardy. «Global 8000» bu ugurdaky esasy taslamalarynyň biri bolar.
08.04.2025
POST NAME
Hytaý uçarmansyz uçýan taksileriň täjirçilik ulanylyşyna resmi taýdan rugsat beren ilkinji ýurt boldy. South China Morning Post neşiriniň habar bermegine görä, HHR-iň Raýat awiasiýasy edarasy (CAAC) Ehang Holdings we Hefi Hey Airlines kompaniýalaryna degişli şahadatnamalary berdi. Bu rugsat şeýle taksileri ýolagçylary gatnatmak hem-de gezelenç bilen birlikde “howa logistikasy” pudagynda hyzmatlar üçin ulanmaga mümkinçilik berýär. Şeýle enjamlaryň ýaňy dörän bazarynda öňdebaryjy dik uçýan EHang EH216-S drony hasaplanýar. Ol awtomatik režimde ugry gurup, nawigasiýany üpjün edip, uçup we gonup bilýär. Ýöne onuň mümkinçilikleri häzirlikçe çäklendirilen: uçuş 25 minutdan köp dowam etmeýär, salon bolsa iki ýolagça niýetlenen. Şonuň üçin howa menzilleriniň we şäherleriň arasynda köpçülikleýin uçuşlar barada gürrüň etmekden heniz ir. Bu tapgyrda uçarmansyz aerotaksiler, has dogrusy, eksklýuziw attraksion bolup galýar. Hytaý häkimiýetleri ýük dronlaryny, dirižabllary we aeromobilleri öz içine alýan bu pudagy ösdürmegi çaltlaşdyrmak isleýär. Pudak biotehnologiýalar, kwant hasaplamalary, EA we 6G bilen bir hatarda ileri tutulýan ugurlaryň hataryna girýär. Häzirki wagtda uçarmansyz aerotaksileri bütin dünýäde 300 töweregi kompaniýa işläp taýýarlaýar. Hytaýdan başga-da, bu ugurda Germaniýa, Ýaponiýa, Singapur we BAE öňdebaryjydyr.
07.04.2025
POST NAME
Estoniýanyň Ampler kompaniýasy täze «Nova» we «Nova Pro» elektrikli welosipedlerini hödürledi. Bu welosipedleriň esasy aýratynlygy – olaryň USB Type-C arkaly zarýad almagydyr. Täze modelleriň ramasyna ornaşdyrylan batareýalaryny 3 sagatda doly zarýadlap bolýar diýip, «The Verge» neşiri habar berýär. Adaty elektrowelosipedler 5 sagatda doly zarýadlanýar, ýöne Ampler USB-C PD 3.1 tehnologiýasy arkaly bu prosesi ep-esli çaltlaşdyrdy. Eger ulanyjynyň bu tehnologiýany goldaýan zarýad berijisi ýok bolsa, 140 Wt kuwwatly zarýad berijini hem Ampler-den satyn alyp bilýär. «Nova» modeli 2990 ýewrodan, «Nova Pro» bolsa 3490 ýewrodan hödürlenýär. Iki model hem 250 Wt kuwwatly hereketlendiriji bilen enjamlaşdyrylan, şeýle-de iň ýokary tizlikleri 25 km/sag ýetýär. Bu welosipedler häzirki wagtda Ýewropada öňünden sargyt üçin elýeterli, ýöne beýleki ýurtlarda satylyp-satylmajakdygy entek belli däl.
05.04.2025
POST NAME
Hytaýyň beýni gözlegleri instituty (CIBR) we NeuCyber NeuroTech kompaniýasy Beinao No.1 beýni çibiniň kliniki synaglaryna başlady. Bu implanty eýýäm üç hassa aldy, ýylyň ahyryna çenli bolsa ol ýene on meýletinçä oturdylar diýip, Reuters habar berýär. Şeýle depginler bilen hytaý taslamasynyň hassalaryň sany boýunça Ilon Maskyň Neuralink kompaniýasynyň we Synchron kompaniýasynyň yzyndan ýetmäge gowy mümkinçiligi bar. Häzir olaryň, degişlilikde, üç we on sany implantly hassasy bar. Beinao No.1 beýniniň ýüzüne ýerleşdirilýän simsiz çipdir. Şeýle usul Neuralink tarapyndan ulanylýan çuňňur implantasiýadan tapawutlylykda, dokuma zeper ýetmek töwekgelçiligini azaldýar. Şol bir wagtyň özünde, çip öz wezipelerinden üstünlikli baş çykarýar. Indiki ýyl, häkimiýetler tassyklandan soň, synagy 50 hassa çenli giňeltmek göz öňünde tutulýar. Munuň bilen bir wagtda Neuralink tehnologiýasyna meňzeş täze nesil çibi Beinao No.2 işlenip düzülýär. Onuň adamlarda synagy 12-18 aýdan başlar. Işläp düzüjiler öz taslamalarynyň harby maksatlar bilen baglanyşyklydygy baradaky maglumaty ret edýär. Ol diňe ysmaz adamlara kömek etmek üçin döredildi.
04.04.2025
POST NAME
“Jeýms Uebb” kosmos teleskopy Hameleon ýyldyzlar toplumyndaky Herbigo obýektini - Аро 49/50 (HH 49/50)-ny jikme-jik surata aldy. Ol Ýerden 630 ýagtylyk ýyly uzaklykda ýerleşýär we 300 km/s tizlik bilen bizden daşlaşýar diýip, SciNews neşiri ýazýar. Herbiga - Aro obýektleri ýaş ýyldyzdan çykýan gyzgyn gaz, zarba tolkunlaryny emele getirmek bilen, daş-töweregindäki materiallar bilen çaknyşanda emele gelýär. HH 49/50 garşylykly ugurlara hereket edýän iki sany gaty gyzgyn gaz akymyndan ybarat. "Uebb-iň alan ýokary durulykdaky suraty HH 49/50-ni täzeçe gözden geçirmäge mümkinçilik berýär, akymdaky bozulan sebitleriň inçe aýratynlyklaryny açyp görkezýär, bulaşyk obýektiň uzak spiral galaktikasydygyny we fonda bir topar uzak galaktikalary görkezýär" - diýip, astronomlar gürrüň berdiler. HH 49/50 iň ýakyndaky ýyldyz emele getirýän zolaklaryň biri bolan Hameleon I toplumynyň bir bölegidir. Ozal onuň akymynyň 100–300 km / s tizlik bilen hereket edýändigi kesgitlenipdi. Täze maglumatlar ýyldyzlaryň emele geliş proseslerini modelirlemäge kömek eder. Ýakynda “Habble” teleskopy Ýerden 45 million ýagtylyk ýyly uzaklykda Sünbüle ýyldyzlar toplumynda ýerleşýän spiral şekilli NGC 4900 galaktikasyny hem surata aldy.
01.04.2025
POST NAME
Hytaýda tunnel gazýan dünýäde iň uly diametrli “Qiangji” enjamy ýasaldy. Maşyn Hançžou welaýatynda suw akdyryjy tunnelleri gurmakda ulanylar diýip, ITHome habar berýär. Maşyn topragyň basyş kompensatory bilen iki galkana eýe boldy. Onuň gazyp biljek tunneliniň diametri 12,68 metr, umumy uzynlygy – 107 metr, agramy – 3500 tonna. Buraw enjamynyň esasy wezipesi Hançžou-Szýasin-Nanpaý günbatar kanalynyň günorta böleginde 350 metre çenli çuňlukda 12 km tunneli geçirmekden ybarat. Gurluş dürli jynslar bilen netijeli işlemäge mümkinçilik berýän iki režimli “Earth Pressure Shield — Double Shield Tunnel” burawlama ulgamy bilen enjamlaşdyryldy. Şeýle-de, topragy çykarmagyň intellektual ulgamy we burawa zeper ýetmek töwekgelçiligini azaldýan geologiki çaklama moduly göz öňünde tutuldy. “Qiangji” maşynyny synap görmek üçin ilkinji taslama iň uly tunnel diametri we ýerleşme çuňlugy bolan tunnel zeýkeş ulgamydyr. Taslama suw akdyryjylygy gowulandyryp, suw basmalarynyň howpuny azaltmaly. Geljekde maşyn Taýhu kölüniň basseýniniň suw akdyryjy ulgamyna düşýän agramy azaltmaga we Hançžou şäher zolagyny goramaga kömek eder.
31.03.2025
Biznes
POST NAME
Samsung ýarymgeçirijileriň önümçiligi sebäpli ABŞ-da düýpli maliýe kynçylygyny başdan geçirýär. Soňky dört ýylda kompaniýanyň Arizonadaky amerikan bölümçesi 1,21 mlrd dollar ýitgi çekdi diýip, Sammobile habar berýär. Ösen tehnologiýalaryň ulanylýandygyna garamazdan, Samsung-a girdejili sargytlary özüne çekmek başartmaýar. Bu hem onuň maliýe görkezijilerine ýaramaz täsir edýär. Tehas ştatynyň Teýlor şäherindäki täze zawodyň gurluşygyna kompaniýa, takmynan, 20 mlrd dollar maýa goýdy. Gurluşyk tamamlandy, ýöne önümçiligiň işe goýberilmegi häzirlikçe yza süýşürilýär. Samsung işewürlik gurşawynyň çylşyrymlylygy we 25%-den geçip biljek ýokary import nyrhlary sebäpli zawody enjamlar bilen üpjün etmedi. Şeýle kynçylyklary Samsung-yň esasy bäsdeşi bolan TSMC kompaniýasy hem başdan geçirýär – ol hem Ştatlarda ýitgi çekýär. Samsung-yň Tehasdaky zawodynyň işe girizilmeginiň 2027-nji ýyla çenli süýşürilip bilinmegi baradaky gürrüňlere garamazdan, kompaniýa önümçilige 2026-njy ýylda başlamak isleýändigini aýtdy. Ýöne bazaryň durnuksyzlygy we geosyýasy faktorlar Samsung üçin päsgelçilik döretmegini dowam etdirýär.
28.04.2025
POST NAME
Ýewropanyň Airbus uçargurluşyk kompaniýasy 2035-nji ýyla çenli wodorod bilen işleýän nol zyňyndyly ýolagçy uçaryny çykarmak meýilnamasyna täzeden garady. Bu barada The Wall Street Journal habar berýär. Taslama 2020-nji ýylda hödürlenipdi. Şol döwürde kompaniýanyň başlygy Giýom Fori awiasiýa pudagynda ekologiýa taýdan arassa energiýa geçilişine ýolbaşçylyk etmek isleýändigini mälim edipdi. Airbus 15 ýylyň içinde üç görnüşli wodorod bilen işleýän uçary ösdürer diýlip garaşylýardy. Uçarlaryň iň ulusy 200-e çenli ýolagçyny daşap, 3700 kilometre çenli aralygy uçup geçmelidi. Kompaniýa dünýäniň onlarça awiakompaniýalarynda we 200-den gowrak howa menzilinde synag geçirdi. Taslama 1,7 milliard ýewro, esasan kompaniýanyň öz serişdeleriniň hasabyna çykdajy çykaryldy. Airbus korporasiýanyň iň uly paýdary bolan Fransuz hökümetinden goşmaça goldaw aldy. Işläp taýýarlamalaryň netijesinde wodorod ýangyjyna geçmekligiň uçaryň gurluşynda-da, howa menziliniň infrastrukturasynda-da garaşylyşyndan has çuňňur üýtgeşmeleri talap edýändigi belli boldy. "Biz wagtyndan öň mamla bolmak nädogry bolar diýen netijä geldik" - diýip, Giýom Fori taslamany togtatmak baradaky karara teswir berdi. Airbus bu pikirden doly ýüz öwürmedi, ýöne taslamanyň amala aşyrylmaly möhleti indi näbelli bolup galdy.
24.04.2025
POST NAME
OpenAI kompaniýasy Windsurf atly startapy satyn almak boýunça gepleşikleri geçirýär. Bu barada çeşmelerine salgylanyp, «Bloomberg» agentligi habar berýär. Şertnamanyň bahasy, takmynan, 3 milliard dollar bolar diýip garaşylýar we bu ChatGPT-niň işläp düzüjisi üçin taryhyndaky iň uly geleşik bolup biler. Gepleşikler entek tamamlananok. Şertnamanyň şertleri heniz ylalaşylanok, şeýle-de ol tutuş amala aşman galyp hem biler diýip, çeşme belleýär. OpenAI we Windsurf bu barada düşündiriş bermekden ýüz öwürdiler. Windsurf startapy 2021-nji ýylda esaslandyryldy. Ol programma kodlaryny ýazmaga kömek edýän emeli aň gurallaryny işläp taýýarlaýar. 2023-nji ýylda kompaniýa 150 million dollarlyk maýa goýum çekdi we şol wagt onuň bahasy 1,25 milliard diýlip kesgitlenildi. «Bloomberg-iň» maglumatlaryna görä, Windsurf häzirki wagtda täze maýa goýum tapgyryny ara alyp maslahatlaşýar. Şol tapgyrda kompaniýanyň bahasy 3 milliard dollar hökmünde kesgitlenip bilner, bu bolsa OpenAI bilen baglaşylmagy mümkin bolan satyn alyş şertnamasynyň bahasyna gabat gelýär.
22.04.2025
POST NAME
2025-nji ýylyň birinji çärýeginde Hytaýda smartfon bazary 3,3% ösüp, 71,6 mln smartfona ýetdi. IDC-niň maglumatlaryna görä, ösüşe 810 dollara çenli bahadaky smartfonlar üçin döwlet ýeňillikleri we Hytaý Täze ýylynyň baýram edilen döwründe möwsümleýin isleg ýardam etdi. Şol bir wagtyň özünde, döwlet goldawy Apple-iň ähli önümlerine degişli bolmady we bu hem onuň bazardaky ornuna täsir etdi. Brend çärýegi 13,7% bazar paýy bilen jemläp, bäşinji orna düşdi. Hytaýda iPhone üpjünçiligi 9% azaldy, bu hem ilkinji bäşlikdäki kompaniýalaryň arasynda iň uly pese gaçyş boldy. Bazaryň öňdebaryjysy Xiaomi boldy – onuň üpjünçiligi 39,9% ýokarlanyp, 13,3 mln smartfona, paýy bolsa 13,3%-e ýetdi. Huawei üpjünçiligini 10% - 12,9 mln smartfona we paýyny 18%-e çenli artdyryp, ikinji orny eýeledi. Üçünji orunda 11,2 mln smartfon we 15,7% paý bilen Oppo ýerleşdi. Dördünji orunda Vivo: 10,3 mln smartfon we 14,4% paý. Ilkinji bäşligiň daşyndaky öndürijiler üpjünçiligi 14% azaldyp, bazaryň 19,5%-ini eýeledi.
20.04.2025
POST NAME
Counterpoint Research kompaniýasynyň maglumatlaryna görä, Apple birinji çärýekde ilkinji gezek smartfonlaryň bölek satuwy boýunça öňdebaryjy boldy. Ol bazaryň 19%-ini eýeledi. Kompaniýa iPhone smartfonlarynyň bölek satuw möçberini 4% artdyrdy, umumy smartfon bazary bolsa 3% ýokarlandy. IDC analitikleri iberilen smartfonlaryň möçberi boýunça Apple-iň iPhone üpjünçiligini 10% artdyrandygyna garamazdan, Samsung-a ýol berip, ikinji orunda galandygyny belleýär. Apple-iň üstünligi elýeterli iPhone 16e smartfonynyň çykmagy we Ýaponiýada, Hindistanda, Ýakyn Gündogar, Afrika we Günorta-Gündogar Aziýa ýurtlarynda islegiň artmagy bilen baglanyşyklydyr. ABŞ-da, Ýewropada we Hytaýda iPhone satuwy durgunlaşdy ýa-da azaldy. Hytaýda bazaryň ösüşine 820 dollarlyk smartfonlaryň satyn alynmagyna berilýän ýeňillikler ýardam etdi. ABŞ-da täze import paçlaryna garaşylmagy hem satuwy ep-esli ýokarlandyrdy. Samsung bölek satuw nukdaýnazaryndan 18% bazar paýy bilen ikinji orny eýeledi. Ýöne birinji çärýegiň jemi boýunça onuň üpjünçiligi 5% azaldy. Satuw ösüşini, aýratynam, Galaxy S25 Ultra flagman modeli görkezdi. Xiaomi 14% paý bilen üçünji boldy. Ol Hytaýdaky üstünligi we täze bazarlara ýaýramagy netijesinde üpjünçiligi 5% ýokarlandyrdy. 8% paý bilen Vivo we Oppo dördünji hem bäşinji orunlary eýeledi: Vivo üpjünçiligi 6% artdyrdy, Oppo bolsa 1% azaltdy. Ýeri gelende bellesek, Hytaýda ýerli bazaryň öňdebaryjysy Huawei boldy. Counterpoint Research-yň analitikleri şu ýyl smartfon bazarynyň pese gaçjakdygyny çaklaýar.
17.04.2025
POST NAME
Nvidia 2024-nji ýylyň girdejisi boýunça dünýäde iň uly ýarymgeçiriji öndürijisi bolmak bilen, ilkinji gezek Samsung Electronics-den öňe geçdi. Gartner-iň berýän maglumatlaryna görä, Nvidia-nyň girdejisi 120% ösüp, 76,7 milliard dollara ýetdi, bazardaky paýy bolsa 11,7% boldy. Ozal ýat çipi bazaryna öňbaşçylyk eden Samsung girdejisini 60,8 % ýokarlandyrdy. Intel girdejisiniň bary-ýogy 0,8 % ösüşi bilen üçünji ýere düşdi. Nvidia-ny HBM ýady bilen üpjün edýän Günorta Koreýanyň SK hynix kompaniýasy altynjy orundan dördünji orna çykyp, girdejisini 91,5% ýokarlandyrdy we 44,2 milliard dollara ýetirdi. Umuman, ýarymgeçiriji bazary ösüşi görkezdi: ýat öndürijiler girdejisini 73,4% artdyrdy, ähli üpjün edijileriň umumy girdejisi bolsa 655,9 milliard dollara ýetdi.
16.04.2025
POST NAME
Kompýuter oýun pudagy ösmegini dowam edýär – 2024-nji ýylda oýunçylar oýunlara 37,3 milliard dollar harçlady diýip, «Newzoo» platformasynyň täze hasabatynda aýdylýar. Bu mukdaryň tas üçden iki bölegi mikrotöleglere degişli boldy – 24,4 milliard dollar ýa-da jemi girdejiniň 58%-i. Oýnuň içindäki satyn almalarda öňdeligi eýelänler Call of Duty: Black Ops 6, Roblox we Fortnite boldy. Goşmaça mazmunlar (DLC) hem ösüş görkezdi – 5,3 milliard dollar (2023-nji ýyl bilen deňeşdirilende +0,8%). Bu görkezijä esasy goşandy Diablo 4, Elden Ring we World of Warcraft oýunlarynyň giňeltmeleri goşdy. Emma premium oýunlarynyň satuwy pese düşdi: ýylda 10,7 milliard dollar – bu jemi girdejiniň 28%-i, emma geçen ýyl bilen deňeşdirilende 2,6% az. Umuman, kompýuter oýun bazary bary-ýogy 0,1%, 2022-nji ýyl bilen deňeşdirilende bolsa 5,4% ösdi. «Newzoo» platformasynyň çaklamalaryna görä, 2025-nji ýylda bu görkeziji 37,9 milliard dollara ýeter, 2027-nji ýylda bolsa 40 milliard dollardan geçer. Mikrotölegler näme? Käbir oýunlary mugt ýükläp bolýar, ýöne oýnuň içinde ösüş gazanmak, gahrymanyňy bezemek, aýratyn esbaplary ýa-da artykmaçlyklary satyn almak üçin kem-kemden töleg etmeli. Mysal üçin, Fortnite, Roblox, Call of Duty: Warzone – bu oýunlary ýükläp almak we oýnamak mugt, emma kostýum, ýarag, battle pass we ş.m. satyn almak isleseň, pul tölemeli bolýar. Şeýle oýunlara, free-to-play + mikrotölegli model diýilýär. Klassyky oýun satyn alnanda bolsa, başda pul töläp oýny satyn alanyňda, onuň tutuş mazmuny mugt bolýar.
14.04.2025
POST NAME
Nýu-Ýork ýaşaýan dollar millionerleriniň sany boýunça dünýäniň şäherleriniň arasynda birinji orny eýeleýär – 384,5 müň adam. Şolardan 818 sanysynyň aktiwleri 100 mln dollardan geçýär diýlip, Henley & Partners we New World Wealth hasabatynda aýdylýar. Soňky 10 ýylda amerikan megapolisinde millionerleriň sany 45% artdy. Ikinji orunda Kremniý jülgesi bilen birlikde San-Fransisko aýlagy ýerleşdi. Bu ýerde 342,4 müň millioner ýaşaýar – 10 ýylda ösüş 98% boldy. Şol bir wagtyň özünde, San-Fransisko milliarderleriň sany boýunça Nýu-Ýorkdan öňe geçdi – degişlilikde, 82 we 66 milliarder. Iň gowy ýyllyk ösüşi Dubaý görkezdi: şäher 21-nji orundan 18-nji orna çykdy. Häzir onda 81,2 müň millioner ýaşaýar. Iň uly pese gaçyşy Seul görkezdi, ol 19-njy orundan 24-nji orna düşdi. Millionerleriň sany Londonda hem 12% azaldy. Häzir şäher altynjy orunda ýerleşýär (215,7 müň). Tokio (292,3 müň), Singapur (242,4 müň) we Los-Anjeles (220,6 müň ) ondan öňe geçdi. Ilkinji 50-lige Täze Zelandiýanyň Oklendini gysyp çykaran Lissabon hem goşuldy (22,2 müň). Ýaşaýyş jaýynyň bahasy boýunça iň gymmat şäherleriň sanawynda birinji orny Monako eýeledi – bir inedördül metr üçin 38,8 müň dollar. Şeýle-de, bu şäher ilatyň jan başyna düşýän ortaça baýlyk boýunça hem öňdebaryjy boldy – 20 mln dollardan gowrak. Ýaşaýyş jaýynyň gymmatlygy boýunça ikinji orunda Nýu-Ýork (bir inedördül metr üçin $27,5 müň) ýerleşýär, onuň yzyndan Gonkong ($26,3 müň) we London ($24 müň) gelýär.
11.04.2025
POST NAME
Ilon Mask, 2025-nji ýylyň başyndan bäri, takmynan, 135 mlrd dollaryny ýitirdi. «Seeking Alpha-nyň» maglumatlaryna görä, dünýäniň iň baý adamsynyň baýlygy Tesla-nyň paýnamalarynyň arzanlamagy sebäpli, 2024-nji ýylyň noýabr aýyndan bäri, ilkinji gezek 300 mlrd dollardan aşak düşdi. Tesla-nyň paýnamalary dekabr aýynda ýetilen rekord derejesinden bäri, 50%-den köp arzanlady. Ýylyň başyndan bäri, işewüriň ýitgileri 134,7 mlrd dollar boldy. ABŞ-nyň Prezidenti Donald Tramp tarapyndan girizilen gümrük paçlary sebäpli dörän ykdysady durnuksyzlyk bu ýagdaýy has-da agyrlaşdyrdy. Diňe 7-nji aprelde Tesla-nyň paýnamalarynyň bahasynyň pese düşmeginiň dowam edýän wagty Mask 4,4 mlrd dollar ýitirdi. 8-nji aprelde peselme dowam etdi. Häzirki wagtda işewüriň umumy baýlygy 297,8 mlrd dollar diýlip çaklanylýar. Amazon-yň ýolbaşçysy Jeff Bezos hem ýitgiler çekdi – onuň baýlygy 42,6 mlrd dollar azaldy we häzirki wagtda 192 mlrd dollar boldy. Meta kompaniýasynyň esaslandyryjysy Mark Sukerberg 24,5 mlrd dollar ýitirdi – onuň baýlygy 183 mlrd dollar boldy. Şol bir wagtyň özünde, Uorren Baffett täze nyrhlar girizilensoň, baýlygy artan az sanly işewürleriň biri boldy. Onuň baýlygy 11,5 mlrd dollar artdy we 154 mlrd dollar boldy.
10.04.2025
POST NAME
Louis Vuitton abatlaýyş işlerinden Milanda (Italiýa) ýerleşýän flagman butigini açýar. Brend şähere, onuň dizaýn taryhyna we Lombardiýa sebitiniň arhitekturasyna hormat goýýar diýip, «WWD» habar berýär. Neoklassyky äheňdäki «Palazzo Taverna» binasynda ýerleşýän giň dükan Montenapoleone köçesinde ýerleşýär. Onuň arhitektory Piter Marino boldy. Binada ilkinji gezek täze Louis Vuitton Home kolleksiýasy Milan Design Week we Salone del Mobile çäresiniň çäklerinde görkeziler. Bu çäre 13-nji aprele çenli dowam eder. Brendiň şol bir binada açan restorany Italiýadaky ilkinji restorany boldy. Louis Vuitton ony üç Mişlen ýyldyzy bolan Da Vittorio bilen hyzmatdaşlykda döretdi.
07.04.2025
POST NAME
Forbes neşiri dünýäniň iň baý adamlarynyň täzelenen reýtingini hödürledi. Sanawyň taryhynda ilkinji gezek birbada üç adamyň baýlygy 200 mlrd dollardan geçdi. Birinji orny Tesla, SpaceX we ýakynda döredilen XAI Holdings kompaniýalarynyň ýolbaşçysy Ilon Mask eýeledi. Onuň baýlygy 342 mlrd dollar diýlip hasaplanylýar. Şeýle-de, Mask Donald Trampyň administrasiýasynda Hökümet netijeliliginiň departamentine (DOGE) gözegçilik edýär. Iň baý adamlaryň reýtinginde ikinji orny Meta korporasiýasynyň ýolbaşçysy Mark Sukerberg ($216 mlrd), üçünji orny Amazon-yň esaslandyryjysy Jeff Bezos ($215 mlrd) eýeledi. Dördünji orunda Oracle korporasiýasyny esaslandyryjylaryň biri bolan Larri Ellison ýerleşdi, onuň baýlygy 192 mlrd dollar diýlip hasaplanylýar. 2024-nji ýylda reýtingde birinji orny LVMH (Louis Vuitton Moet Hennessy) kompaniýalar toparynyň eýesi Bernar Arno eýeläpdi, ýöne 2025-nji ýylda ol bäşinji orna düşdi. Arnonyň we onuň maşgalasynyň kapitaly 178 mlrd dollara çenli azaldy. 2025-nji ýylyň Forbes sanawynda 3028 milliarder bolup, olaryň umumy baýlygy rekord 16,1 trln dollara ýetdi – bu bir ýyl ozalkydan tas 2 trln dollar köpdür. Zenanlar milliarderleriň umumy sanynyň diňe 13%-ini düzýär. Olaryň arasynda iň baý zenan Walmart-yň mirasdüşeri Elis Uolton ($101 mlrd, 15-nji orun) boldy. Iň baý on zenanyň dokuzysy öz baýlygyny miras hökmünde aldy. Şu ýyl sanawa 288 sany täze at goşuldy. Olaryň umumy kapitaly 680 mlrd dollara barabar – bu adam başyna ortaça 2,4 mlrd dollardyr. Olaryň diňe 196 sanysy öz baýlygyny özbaşdak gazandy, galanlaryna miras galdy diýip, Forbes belleýär.
04.04.2025
POST NAME
Forbes žurnaly tarapyndan düzülen dünýäniň iň baý adamlarynyň reýtinginde iň ýaş milliarder 19 ýaşly Ýohannes fon Baumbahdyr. Ol dünýäde iň uly kompaniýalaryň biri bolan Germaniýanyň Boehringer Ingelheim farmasewtika kompaniýasynyň mirasdüşerleriniň biri. “Dünýä ilatynyň ýarysyna golaýy 30 ýaşdan kiçi. Ýöne şolaryň diňe 21 sanysy milliarder” – diýip, neşir belleýär. Awtorlar baýlyk toplamak üçin, adatça, ençeme ýylyň – hatda tutuş ömrüň gerekdigini belleýär. “Sanlaryň özündenem görnüp dur: dünýädäki milliarderleriň tas dörtden üç bölegi 50 ýaşdan 79 ýaş aralygynda. Diňe 12%-i 50 ýaşdan kiçi. Ýöne 30 ýaşa çenli milliarder derejesine ýetmegi başarýanlar seýrek duşýar; şu ýyl Forbes sanawynda şeýle barly ýaşlar 21 sany. Şolaryň diňe ikisinden galany öz baýlygyny miras aldy. Bu dünýäde iň ýaş milliardere, Ýohannes fon Baumbaha hem degişlidir” – diýip, Forbes ýazýar. Ol we ýene üç mirasdüşer – 23, 25 we 27 ýaş – derman öndüriji kompaniýadaky paýynyň netijesinde 5,4 mlrd dollar möçberde baýlyga eýeçilik edýär. Ýaş milliarderleriň aglabasy (15) Ýewropadan. Olar, esasan, Germaniýada köp: dört fon Baumbah, şeýle-de mirasdüşerler Sofi Luiz Filmann (30 ýaş; äýnek öndürijiler), Kewin Dawid Lemann (22 ýaş; dermanhanalar ulgamynyň eýeleri) we Maksim Tebar (23 ýaş; byçgy öndürijisi). Soňra Italiýa gelýär, bu ýerde üç dogan Del Wekkio EssilorLuxottica äýnek imperiýasyndan paý miras aldy. Şu ýyl olaryň baýlygy 2024-nji ýylda girdeji güýçli ýokarlanandan soň kompaniýanyň paýnamalarynyň gymmatlamagy netijesinde 40%, 6,6 mlrd dollara çenli artdy. Forbes-iň sanawynda iň ýaşuly milliarder bolsa Mercury General ätiýaçlandyryş kompaniýasyny esaslandyryjy, 103 ýaşly amerikaly Jorj Jozefdir. 2025-nji ýylda žurnalyň sanawyna 3 028 adam, şol sanda 406 zenan girdi. 3 müň milliarderiň umumy baýlygy rekord 16,1 trln dollara ýetdi.
03.04.2025
POST NAME
Hytaýyň Angang Steel polat öndüriji kompaniýasy 2024-nji ýyly 7,12 milliard ýuan (981 million dollar) möçberinde arassa ýitgi bilen tamamlandy. Bu 2023-nji ýylyň görkezijilerinden iki esse ýaramaz diýip, Bloomberg habar berýär. Angang Steel - dünýäde üçünji uly polat öndüriji. Kompaniýa Hytaýda kyn ykdysady şertler bilen ýüzbe-ýüz bolýar, bu diňe bir gozgalmaýan emläk bilen bagly çökgünlik bolman, eýsem sarp edijiniň isleginiň peselmegi bilen hem baglanyşykly. "Polat guýujy senagat pudagy 2024-nji ýylda bazar şertleriniň barha ýaramazlaşmagy bilen ýüzbe-ýüz bolýar" – diýip, kompaniýanyň Gonkong gazna biržasy üçin beýanatynda aýdylýar. Polada islegiň pes bolmagy ýylyň dowamynda öndürijileriň bergisiniň artdyrmagyna getirdi. Bu pudakda girdejisiz kompaniýalaryň sany rekord derejä ýetdi diýip, Bloomberg belleýär.
02.04.2025
POST NAME
ByteDance kompaniýasynyň esaslandyryjysy Çžan Imin Hytaýyň iň baý adamy boldy. Bloomberg Billionaires Index indeksine görä, onuň baýlygy 13,6 mlrd dollar artyp, 57,5 mlrd dollara ýetdi. Imin Tencent Holdings kompaniýasynyň egindeş esaslandyryjysy Poni Madan we Nongfu Spring-iň ýolbaşçysy Çžun Şanşandan öňe geçdi. Olaryň baýlygy, degişlilikde 56,6 mlrd dollar we 54,1 mlrd dollar diýlip hasaplanylýar. Aziýanyň iň baý adamlarynyň sanawynda Çžan Imin üçünji orny eýeleýär. Ondan öňde 90,9 mlrd dollar bilen hindistanly işewür Mukeş Ambani we 72,3 mlrd dollar bilen Gautam Adani bar. Çžan Iminiň baýlygynyň esasyny onuň ByteDance-däki 21% paýy düzýär – TikTok we Douyin wideoplatformalary hut bu kompaniýa degişlidir. ByteDance-iň 1 milliarddan gowrak ulanyjysy bar, 2023-nji ýylda girdeji bolsa 110 mlrd dollardan geçdi. Çžan Imin 2012-nji ýylda Lýan Rubo bilen bilelikde ByteDance kompaniýasyny esaslandyrdy, kompaniýanyň ştab-kwartirasy Pekinde ýerleşýär. 2021-nji ýylda Çžan Imin baş direktor wezipesinden çekildi, soňra dolandyryş başlygy wezipesinden hem gitdi. Hytaýda ByteDance emeli aň pudagynda öňdebaryjydyr. Oňa degişli bolan Doubao çat-botunyň 75 mln işjeň ulanyjysy bar. Kompaniýa şekil tanaýyş modeliniň pudak boýunça ortaçadan 85% arzandygyny we DeepSeek bilen deňleşip bilýändigini habar berýär.
30.03.2025
POST NAME
2024-nji ýylyň birinji çärýegi entek tamamlanmanka, bahasy 1 milliard dollardan ýokary bolan startaplaryň umumy satuwy 54,5 milliard dollara ýetdi diýip, «Bloomberg» neşiri habar berýär. Şu ýyl häzire çenli her biri 1 milliard dollardan gymmat bolan 11 sany startap satyldy. Geçen ýylyň şol döwründe diňe 2 sany startap 3,2 milliard dollara satylypdy. Google kompaniýasy Wiz startapyny 32 milliard dollara satyn alýar. Şeýle-de mart aýynda ýene 3 sany uly geleşik baglaşyldy: SoftBank kompaniýasy Ampere Computing-i 6,5 milliard dollara; Scopely Niantic-iň oýun bölümini 3,5 milliard dollara; PepsiCo bolsa Poppi gazlandyrylan içgiler brendini 2 milliard dollara satyn alýar. Emeli aň pudagynda hem 4,5 milliard dollarlyk iki uly geleşik baglaşyldy. Öňki düzgünler kompaniýalaryň birleşmegini kynlaşdyrýardy. Emma indi bazar janlandy, häzirki wagtda maýadarlar ellerindäki pullary peýdaly taslamalara gönükdirýärler we emeli aň bilen baglanyşykly maýalaryny artdyrýarlar. Şeýle-de bolsa, ähli startaplar bu ýagdaýdan peýdalanyp bilmeýär. Tehnologiýa startaplarynyň bazarynda kapitalizasiýasy 1 milliard dollardan ýokary bolan 1000-den gowrak kompaniýa bar, ýöne olar entek alyjy tapmadylar we IPO geçirmek üçin taýýarlyk görmeýärler.
27.03.2025
POST NAME
Perplexity kompaniýasy TikTok-y satyn alyp, onuň algoritmini düýpgöter üýtgetmegi meýilleşdirýändigini mälim etdi diýip, «The Verge» neşiri habar berýär. Perplexity-niň meýilnamasyna görä, platforma satyn alnan ýagdaýynda, TikTok-yň algoritmi doly üýtgediler we munuň ähli tapgyrlary ABŞ-nyň gözegçiliginde bolar. Kompaniýa platformanyň maslahat ulgamyny aç-açan etmegi we çeşme koduny hemmä elýeterli etmegi göz öňünde tutýar. Şeýle-de platformanyň emeli aň infrastrukturasyny döwrebaplaşdyrmagy meýilleşdirýär. Bu döwrebaplaşdyryş işlerinde Nvidia Dynamo tehnologiýasy ulanylar we ähli maglumatlar ABŞ-daky maglumat merkezlerinde saklanar. Şeýle hem kompaniýa ulanyjylara has şahsylaşdyrylan mazmunlary hödürlemek isleýär. Eger-de ulanyjylar Perplexity we TikTok hasaplaryny biri-birine baglasa, olar üçin has laýyk we degişli mazmun hödürlener. Kompaniýanyň pikirine görä, bu usul TikTok-daky mazmuny ulanyjylaryň islegine görä has dogry görkezmäge kömek edip biler. Şeýle-de wideo mazmunlaryny awtomatiki terjime edýän aýratynlygy girizmek meýilleşdirilýär. Emma TikTok-yň enelik kompaniýasy ByteDance platformanyň ABŞ-daky bölegini satmaga isleg bildirmeýär. Bu ýagdaý platformanyň geljegi babatda ulanyjylaryň arasynda näbellilik döredýär. Ýatlatsak, ýanwar aýynda ABŞ-nyň Ýokary kazyýeti hökümete TikTok-y gadagan etmäge hukuk beripdi. Şondan soň TikTok ABŞ-da, takmynan, 14 sagatlap elýeterli bolmady. Emma soň ABŞ-nyň saýlanan prezidenti Donald Tramp gadagançylygy 75 gün yza süýşürmek boýunça buýruga gol çekipdi. Bu möhlet bolsa, 5-nji aprelde tamamlanýar. Häzirki wagtda TikTok-yň Perplexity-niň bu teklibine çynlakaý çemeleşip-çemeleşmeýändigi näbelli. Sebäbi TikTok-yň ABŞ-daky böleginiň bahasy 30-50 milliard dollar aralygynda çaklanylýar. Perplexity bolsa häzir 18 milliard dollarlyk täze maliýeleşdiriş tapgyry boýunça gepleşikleri geçirýär. Käbir bilermenleriň pikirine görä, Perplexity-niň TikTok-y satyn almak baradaky teklibi kompaniýanyň üns çekmek üçin edýän marketing strategiýasy bolup biler.
24.03.2025
POST NAME
PepsiCo amerikan kompaniýasy 1,95 mlrd dollara funksional gazlandyrylan içgileriň brendi “Poppini” satyn alýandygyny yglan etdi. Bu barada Bloomberg habar berýär. Agentligiň maglumatlaryna görä, şertnamanyň bahasy göz öňünde tutulýan 300 mln dollar salgyt töleglerini öz içine alýar. Aslynda, şertnamanyň arassa bahasy 1,65 mlrd dollara barabar. Eger Poppi kesgitlenen netijelilik görkezijilerine ýetse, goşmaça töleg hem göz öňünde tutulýar. Agentligiň belleýşi ýaly, funksional gazlandyrylan içgilere bolan isleg artýar, çünki olaryň düzüminde şeker az bolup, prebiotikleri, probiotikleri we iýmit süýümlerini öz içine alýar. Poppi içgileri miwe suwlarynyň we alma sirkesiniň ulanylmagy bilen öndürilýär, olarda şekeriň düzümi bolsa bir paý üçin 5 gramdan geçmeýär. “Sarp edijiler özleriniň durmuş ýörelgelerine we saglyga hem özüňi duýşuňa bolan gyzyklanma laýyk gelýän amatly we tagamly önümleri gözleýär” – diýip, PepsiCo-nyň baş direktory Ramon Laguarta belleýär. Poppi brendiniň satyn alynmagy PepsiCo-nyň peýdaly önümleriň assortimentini giňeltmek boýunça strategiýasynyň bir bölegidir. 2024-nji ýylyň oktýabr aýynda kompaniýa 1,2 mlrd dollara Siete Foods snek öndürijisini satyn almak meýilnamalary barada yglan etdi, noýabr aýynda bolsa Ýakyn Gündogaryň tagamlaryny öndürýän Ysraýylyň Sabra Dipping Co. kompaniýasynda galan 50% paýy satyn alandygyny habar berdi.
22.03.2025
POST NAME
Lipton sosial ulgamlarda şetdaly tagamly sowuk çaýynyň önümçiligini bes edýändigi barada habar ýerleşdirdi. Suratda perişde ganatly we “Rest in peach” (“Rest in peace”-iň ýoýlan görnüşi – “ýatan ýeriň ýagty bolsun”. Peach – iňlisçeden “şetdaly” diýmek) ýazgyly içgi bankasy bardy. “Siz, belki, biziň meşhur şetdaly tagamly Lipton Ice Tea çaýymyzyň önümçilikden aýrylýandygyny eşidensiňiz. Biz munuň gynandyryjydygyny bilýäris, ýöne alada etmäň. Siziň beýleki halaýan tagamlaryňyz hiç ýere ýitmez. Kim bilýär? Belki, günlerde bir gün şetdaly tagamy gaýdyp geler” – diýlip, kompaniýanyň resmi Instagram akkauntynda ýazyldy. Bu habar ulanyjylaryň arasynda dürli oňyn däl garaýyşlara getirdi. “Bu Coca-Cola-nyň “kolany” çykarmagy bes edişi ýaly bolardy” – diýip, ulanyjylaryň biri belledi. “Bu adamlaryň gowy görýän ýeke-täk tagamy. Siz näme üçin beýdýärsiňiz?????” – diýip, başga bir ulanyjy ýazdy. Köpler muny degişme hökmünde kabul etdi. The Grocer neşiri hem munuň marketing göçümi bolup biljekdigini öňe sürdi. Ozal şeýle kampaniýany fewral aýynda Duolingo hyzmaty geçirip, ol baýguş Duonyň “ölendigini” habar beripdi. Birnäçe wagtdan soň baýguş “janlandy”. Bildirişe ynanyp, bu içgini söýüjileriň köpüsi ony geljek üçin satyn alyp goýar ýaly, marketlere ylgady. Ýöne 24 sagatdan az wagt geçensoň, adamlar wagtlaryny biderek sarp edendigine düşündi. Lipton munuň “birinji aprel” degişmesi bolandygyny aýtdy. “Ups, heniz martmy? Seneleri çalşypdyryn... eýýäm birinji apreldir diýip pikir edipdirin! Men hiç haçan siziň söýgüli tagamyňyzy eliňizden almazdym” – diýip, täze beýanda ýazyldy. Umuman, içgi öndürijisine Duolingo ýaly internet torunda şadyýan memleri döretmek başartmady. Brend “elhenç” we “dünýäde iň gülkünç däl” mahabat aksiýasy üçin tankyt edildi. “Biz birneme degişmek we muşdaklarymyzyň Lipton Ice Tea Peach-y näderejede gowy görýändigini görmek isledik we seslenme biziň garaşanymyzdan ýokary boldy. Dogrusyny aýtsam, biz bu degişmäni birnäçe gün dowam edip bileris öýtdük, ýöne şeýle derejedäki seslenme bilen, biz ony bes edýäris we aýdyňlyk girizýäris: Lipton Ice Tea Peach hiç ýere ýitmez!” – diýip, PerthNow neşiri bilen söhbetdeşlikde Lipton-yň wekili aýtdy.
21.03.2025
POST NAME
Şu gün, 18-nji martda «Ýyldyz» myhmanhanasynda Türkmenistanyň hususy pudagyna maýa goýumlary çekmäge gönükdirilen «Türkmenistanyň geljegine maýa goýumlar» (IFT-2025) atly halkara forum öz işine başlady. Forum Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň (TSTB) döredilmeginiň 17 ýyllygyna bagyşlanan serginiň we maslahatyň çäginde geçirilýär. Oňa gatnaşyjylaryň arasynda öňdebaryjy maýadarlar, işewürler, maliýe guramalarynyň we döwlet edaralarynyň wekilleri bar. Foruma Russiýadan, Täjigistandan, Gyrgyzystandan, Pakistandan, Fransiýadan, Türkiýeden, Germaniýadan, Gazagystandan, Hytaýdan, Beýik Britaniýadan, Estoniýadan, ABŞ-dan, Azerbaýjandan, Ukrainadan, Owganystandan, Niderlandlardan, Belarusdan, Saud Arabystanyndan we beýleki ýurtlardan wekiller geldiler. Türkmenistanyň wise-premýeri Nökerguly Atagulyýew forumyň açylyşynda çykyş edip, ýurduň ykdysady ösüşiniň durnuklylygyny belledi. Onuň sözlerine görä, 2024-nji ýylda ýurduň jemi içerki önüminiň ösüşi 6,3% ýokarlandy, 2025-nji ýyl üçin bolsa 40 milliard 72 million manat möçberinde maýa goýum göz öňünde tutulýar. Ol halkara hyzmatdaşlygynyň ähmiýetini nygtap, gatnaşyjylary maýa goýum taslamalarynyň durmuşa geçirilmegine işjeň gatnaşmaga çagyrdy. Forumyň maksatnamasyna senagat, ulag, oba hojalygy we IT ugurlary boýunça panel maslahatlaşmalaryny, işewür duşuşyklary we geljegi uly taslamalaryň tanyşdyrylyşy girizildi.
18.03.2025
POST NAME
Niantic amerikan kompaniýasy Pokémon Go, Pikmin Bloom, Monster Hunter Now oýunlarynyň satyljakdygy baradaky maglumatlary tassyklady. Bu ylalaşyk hakykatdanam amala aşar diýip, «Variety» neşiri habar berýär. Niantic şeýle hem Campfire we Wayfarer ýaly kömekçi programmalaryny we bu taslamalaryň üstünde işleýän toparlaryny satmaga razy boldy. Bu oýunlary Saud Arabystanynyň Savvy Games Group toparyna degişli Scopely kompanivasy satyn alar. Bu kompaniýa Stumble Guys we Monopoly Go ýaly meşhur oýunlary bilen tanalýar. Şertnamanyň bahasy 3,5 milliard dollar diýlip kesgitlenýär. Scopely tarapyndan berlen beýanatda, Niantic-iň oýunlaryna her aýda 30 milliondan gowrak adamyň girýändigi, Pokémon Go-nyň 2024-nji ýylda 100 million ulanyja ýetendigi we Niantic-iň taslamalarynyň 2024-nji ýyldaky umumy girdejisiniň 1 milliard dollardan geçendigi bellenilýär. Niantic satyljak oýunlar, programmalar we hyzmatlar barada aladadalanmagyň zerurlygynyň ýokdugyny aýdýar – olaryň üstünde öňküsi ýaly, şol bir toparlar işlär. Scopely diňe bu taslamalara yzygiderli maýa goýar. Niantic-iň pikirine görä, Scopely-niň «örän ýokary hilli oýun hyzmatlaryny» döretmäge bolan höwesi, dünýä belli brendler bilen alyp barýan hyzmatdaşlygy we oýun jemgyýetlerine berýän berk ünsi, ony bu taslamalar üçin iň amatly hyzmatdaşa öwürýär. Şol bir wagtyň özünde, Niantic özüniň geo-giňişlikdäki emeli aň işini bölüp, Niantic Spatial atly aýratyn kompaniýada alyp barar. Täze kompaniýa Jon Hanke tarapyndan dolandyrylar we onuň başlangyç maýasy 250 million dollar bolar, şonuň 50 milliony Scopely tarapyndan üpjün ediler.
15.03.2025
Dünýä
POST NAME
«Titanikde» aman galan ýolagçy tarapyndan ýazylan hat «Henry Aldridge & Son» auksionynda 300 müň funt sterlinge (takmynan, 400 müň dollara) satyldy. Bu barada «The Guardian» neşiri habar berýär. Neşiriň belleýşi ýaly, lotuň bahasy başlangyç bahasyndan bäş esse ýokary boldy. Bu hat «Titanik» bilen baglanyşykly bize mälim bolan hatlaryň arasynda iň gymmady hasaplanylýar. Hatyň awtory – birinji derejeli ýolagçylaryň hatarynda syýahat eden polkownik Arçibald Greýsdir. Ol haty saparynyň dowamynda ýazyp, ilkinji täsirlerini paýlaşypdyr. «Gämi ajaýyp, ýöne men syýahatym tamamlanýança garaşyp, oňa soň baha bererin» — diýip, onuň sözleri getirilýär. Betbagtçylygyň boljak gijesi polkownik ir düşegine geçipdir. Ertesi irden ol skwoş oýnamagy (tennise meňzeş oýun) meýilleşdiren eken. Gijäniň ýarynda gäminiň aýsberg bilen çaknyşmagyndan oýanan Greýs dessine aýal-gyzlara we çagalara halas ediş gaýyklara münmäge kömek edip başlapdyr. «Titanigiň» yzky bölegi suwuň astyna gidende, ol we başga-da onlarça erkek adam agdarylan halas ediş gaýygynyň üstünde ýapyşyp galypdyr. Greýsiň soň ýatlap aýtmagyna görä, şol agyr gijäniň dowamynda, gaýygyň üstünde galanlaryň ýarysy sowukdan we ýadawlykdan sessiz-sedasyz suwa gaçyp, gark bolupdyr. Ertesi daňdan polkownigi «Karpatiýa» gämisi halas edipdir. Nýu-Ýorka gelensoň, ol bolan wakalar barada ýazypdyr. Emma alan şikesleri we sowuklama onuň saglygyny düýpli zaýalapdyr: 1912-nji ýylyň dekabrynda Greýs koma düşýär we iki gün soň aradan çykýar. 1913-nji ýylda onuň "Titanik barada hakykat» atly kitaby neşir edilipdir.
30.04.2025
POST NAME
Britaniýaly daýwer Birinji jahan urşy döwrüniň suwa gark bolan gämisini 300 funt sterlinge (399 dollar) satyn aldy. Ol gäminiň satylýandygy baradaky bildirişi ýanwar aýynda sosial ulgamlarda gördi diýip, The Telegraph ýazýar. 53 ýaşly Dom Robinson häzirki wagtda Kornuoll graflygynyň kenaryndaky La-Manşyň düýbünde ýatan SS Almond Branch ýük gämisini satyn aldy. Gämi 1917-nji ýylyň noýabryndan, ýagny nemes suwasty gämisi ony suwa gark edeninden bäri suwda ýatyr. Daýwer eýýäm bu töwereklerde suwa çümüp gördi, şonuň üçin şertnamadan soň näme aljakdygyny bilýärdi. Ol hökümetden ony SS Almond Branch-yň kanuny eýesidigini tassyklaýan haty aldy. “Şeýle gämileriň satyn alynmagy 20 ýyl ozal gadagan edilipdi, ýöne men şeýle hukugy almagy arzuw etdim. Elbetde, bu poslan demir üýşmegi, ýöne indi bu meniň demir üýşmegim” – diýip, Robinson belleýär. Bu gämide hiç zat saklanyp galmandyr. Şeýle-de bolsa, daýwer öz eýeçiligiňe geçen gämä tarap çümmegiň üýtgeşik duýgulary döredýändigini belleýär.
30.04.2025
POST NAME
Rotterdamdaky (Niderlandlar) Boýmans wan Beningen muzeýinde bir çaga tötänleýin Mark Rotkonyň “Goýy gyzylda çal, mämişi, №8” suratyny zaýalady. Onuň bahasy 50 mln ýewro barabar. Bu waka muzeýiň kolleksiýasyndan saýlama eserleriň görkezilýän Depot zalynda bolup geçdi diýip, BiBiSi habar berýär. Muzeýiň wekiliniň aýtmagyna görä, bu waka surat gözegçiliksiz galdyrylanda boldy. Suratyň aşaky böleginde gorag lak bilen örtülmedik boýag gatlagynda kiçiräk çyzyklar peýda boldy. Häzir Niderlanlardan we beýleki ýurtlardan hünärmenler dikeldiş işini nähili geçirmelidigini kesgitlemek üçin suraty öwrenýär. Suraty dikeldiş işlerinden soň ýene-de myhmanlar üçin sergä çykarmak meýilleşdirilýär. Hünärmenler Rotkonyň gorag lak gatlagy bolmadyk suratlarynyň aýratyn gowşakdygyny belleýär. Hatda kiçijik çyzyklar hem eseriň gymmatyna zyýan ýetirip bilýär. Dikeldiş işleri suratkeş tarapyndan ulanylan boýaglaryň we ýelimleriň düzüminiň çylşyrymlydygy sebäpli kynlaşýar.
30.04.2025
POST NAME
Ýewropanyň birnäçe ýurdunda 28-nji aprelde sebit derejesinde tok öçdi. Bu ýagdaýdan, aýratynam, Portugaliýa we Ispaniýa zyýan çekdi. Publico-nyň maglumatlaryna görä, Portugaliýada, esasan, Lissabonda we Portuwda metro saklandy, ýolagçylar wagonlarda galdy. Ýolyşyklar, bankomatlar we ykjam aragatnaşyk işlemedi. Lissabonyň, Portuwyň we Faruwyň howa menzilleri ätiýaçdaky elektrik üpjünçiligine geçdi. Ispaniýada elektrik energiýasynyň öçmegi Madriddäki we Barselonadaky metro täsir etdi. Paýtagtyň Barahas howa menzili wagtlaýyn tertipde işledi. Ykjam aragatnaşyk we töleg terminallarynyň işi kesildi diýip, El Mundo ýazýar. Renfe kompaniýasy ýolagçy otlularynyň doly togtadylýandygyny habar berdi. Şeýle-de, elektrik bilen bagly bökdençlikler Fransiýada, Germaniýada we Andorrada hasaba alyndy diýip, Euronews habar berýär. Hadysanyň täsir eden ýurtlarynyň häkimiýetleri we üpjün edijiler elektrik üpjünçiligini dikeltmegiň üstünde işleýändiklerini aýtdy. Publico-nyň maglumatlaryna görä, 17:30-a çenli (Aşgabat wagty) Fransiýada elektrik energiýasy dikeldildi. Şeýle-de, Portugaliýada we Ispaniýada bökdençligiň netijeleri kem-kemden düzedilýär we munuň üçin biraz wagt gerek boljakdygy duýdurylýar. Bu bökdençligiň sebäbi heniz resmi taýdan kesgitlenmedi. Portugaliýanyň hökümetiniň agzasy Kastro Almeýda RTP3-de çykyş edip, munuň kiber hüjümi bolup biljekdigini aýtdy, ýöne bu babatda subutnama getirmedi. REN kompaniýasynyň pikirine görä, şeýle bökdençligiň sebäbi Fransiýanyň günorta-gündogaryndaky ýangyn bolup biler, onuň netijesinde ýokary woltly liniýalara zeper ýetipdi. Soňrak REN elektrik energiýasynyň öçmeginiň seýrek atmosfera hadysasy – “indusirlenen atmosfera üýtgemeleri” (induced atmospheric variation) sebäpli Ispaniýanyň energiýa ulgamynda bolup geçen näsazlyklar bilen baglanyşyklydygyny habar berdi. Bu hadysa Ispaniýada temperaturanyň aşa üýtgemegi sebäpli ýüze çykdy, bu hem energiýa ulgamlarynyň arasyndaky sazlaşygy bozup, birleşdirilen ýewropa ulgamynda bökdençliklere getirdi. Ispaniýanyň şäherlerinde blekaut sebäpli adatdan daşary ýagdaý yglan edildi. Ýurduň Içeri işler ministrligi adatdan daşary ýagdaýyň isleg bildiren sebitlerde ulanyljakdygyny belledi. Ilkinji bolup goldawy Madrid, Andalusiýa we Estremadura sorady.
29.04.2025
POST NAME
Starbucks kompaniýasy 3D printerde çap edilen ilkinji kofehanasynyň gurluşygyny tamamlaýar. Bu barada Dezeen neşiri habar berýär. Kofehana Tehas ştatynyň Braunswill şäherinde ýerleşýär. Onuň meýdany, takmynan, 130 inedördül metre barabar. Ol diňe sargyt berilýän penjire arkaly hyzmat etmek üçin niýetlenen bolup, onda myhmanlar üçin zal ýok. Kofehana 28-nji aprelde açylmaly. Taslama Germaniýanyň Peri 3D Construction kompaniýasy bilen bilelikde durmuşa geçirilýär. Daşky diwarlar 3D printerde çap edilen beton böleklerinden ýasaldy. Olaryň arasynda penjireler we gapy çarçuwalary goýuldy. Üçekde ýazgy we sargyt berilýän zolak üçin bassyrma ýerleşdirildi. Braunswill Tehasyň günorta böleginde, SpaceX kompaniýasynyň uçuş meýdanynynyň golaýynda ýerleşýär. Şäher ulgamy giňeltmek üçin geljegi uly sebit hökmünde görülýär. Tehas 3D gurluşygyny ösdürmek boýunça ABŞ-da öňdebaryjy orunlaryň birini eýeleýär. Ştatyň dürli sebitlerinde beton çap ediş tehnologiýasyny ulanmak bilen ýaşaýyş jaýlaryny, myhmanhanalary we jemgyýetçilik binalaryny döretmek boýunça taslamalar alnyp barylýar. Starbucks Sietlde kiçiräk dükan hökmünde başlady, häzirki günde bolsa dünýäde iň uly kofehanalar ulgamynyň biri hasaplanýar. 2022-nji ýyldaky maglumatlara görä, bu brend bilen 84 ýurtda 34 317 nokat işledi. Şol bir wagtyň özünde, olaryň 75%-i kompaniýanyň özi tarapyndan däl-de, beýleki ygtyýarly telekeçiler tarapyndan dolandyryldy. 2020-nji ýylda Starbucks 26,5 mlrd dollar gazanyp, ýyllyk girdejisi boýunça McDonald’s-dan öňe geçdi.
28.04.2025
POST NAME
Şanhaýdaky Posh China restorany myhmanlara sterilizasiýa edilen pil tezeginden taýýarlanan desert hödürleýär. Şeýle geň hezzetiň bahasy 550 dollara ýetýär, hyzmatyň özi bolsa hakyky teatrlaşdyrylan sahna öwrülýär diýip, SCMP neşiri habar berýär. Bu restoran meşhur bloger Mixue's Culinary Notes baryp gaýdandan soň hemmäniň ünsüni özüne çekip ugrady. Ol Internetde "Şanhaýdaky täze restoran akyl ýetirişiň çägini giňeldýär" diýen ýazgyly wideony ýerleşdirdi. Düşünjäni işläp taýýarlamak üçin restoranyň eýeleri ýedi ýylyny Ýunnan welaýatynyň tropiki tokaýlaryny öwrenmeklige sarp etdiler. Menýu ekologiýa taýdan arassa we adaty bolmadyk tagamlar girýär. Olaryň arasynda agaç ýapraklary, bally buz kubjagazlary bar, ýöne iň naýbaşy süýjülik - sterilizasiýa edilen we guradylan pil tezeginden ybaratdyr. Tropiki äheňde bezelen 15 tagamdan ybarat günortanlyk nahary 3888 ýuan (takmynan 550 dollar) durýar. Içgileriň puly aýratyn tölenýär. Tagamlar saçaga giden bir däp-dessur görnüşinde alynýar: myhmanlara gös-göni janly ösümliklerden ýapraklary ýolup almak we olary çigligine jazly bulamaga batyryp iýmek teklip edilýär, hyzmatçy bolsa “sazlaşykly näsazlygyň ekologiki aşhanasy” düşünjesi hakynda jikme-jik gürrüň berýär. Tagamlaryň biri - bir jam gara lödere, ysy raflesiýanyň ysyny berýär, ösümligi ýöne ýere jeset liliýasy diýip atlandyrmaýarlar. “Pil tezegindäki güller” diýilýän desert agşamlyk naharynyň jemleýji akkordyna öwrülýär. Ol ösümlik atyry bilen yslandyrylan, miwe mürepbesi, tozgajyk we bal sorbeti bilen bezelen kitirdewük tezekden ybarat. Lezzeti has içgin duýup, ömürlik ýatlama öwrülmegi üçin, myhmanlara “desert gezelenji” hödürlenýär, onda halaýan ösümlik atyrlaryňy we miwe mürepbäňi saýlap bolýar, şeýlelik bilen hem öz aşpezlik täsirleriňi şahsylaşdyrmak mümkin.
27.04.2025
POST NAME
“People” žurnaly golliwudly aktrisa Demi Mury 2025-nji ýylyň iň owadan adamy diýip ykrar etdi. “Substansiýa” we “Arwah” filmleriniň 62 ýaşly ýyldyzy redaksiýany özüni kabul ediş filosofiýasy bilen haýran galdyrdy. Žurnal bilen söhbetdeşlikde Mur owadanlyk we özüňe baha bermek düşünjesine garaýşy barada aýtdy. “Bu her gün özüňi bolşuň ýaly kabul etmek duýgusy. Bu meniň diňe özüme ýaraýan taraplarymy kabul edýändigimi aňlatmaýar. Bu meniň özümiň hemme bölegimi kabul edýändigimi aňladýar” – diýip, aktrisa aýtdy. Ol öz daşky keşbinde ýaş üýtgeşmelerini görýändigini, ýöne olaryň öz gymmatyny kesgitlemeýändigini belledi. “People” žurnalynyň ýyllyk sany, adatça bolşy ýaly, ýylyň iň owadan adamyny saýlaýar. Dürli ýyllarda onuň daşynda Juliýa Roberts, Mişel Praýffer, Sofiýa Wergara, Sindi Krouford, Jodi Foster, Meg Raýan, Mel Gibson, Kortni Koks, Tom Kruz, Leonardo DiKaprio, Nikol Kidman, Beýonse we beýleki meşhur şahsyýetler peýda boldy.
27.04.2025
POST NAME
Ummanlaryň temperaturasynyň ýokarlanmagy sebäpli planetanyň merjenleriň 80%-den gowragynyň reňki soldy. Halkara Merjen gaýalary başlangyjy (ICRI) tarapyndan berlen hasabatda olaryň köpçülikleýin ýok bolup gitmek howpy barada aýdylýar diýip, TASS habar berýär. 2023-nji ýylyň 1-nji ýanwaryndan 2025-nji ýylyň 30-njy martyna çenli ýylylyk basyşy merjen gaýalarynyň 84%-ine täsir etdi. 82 ýurda, sebite we ykdysadyýete zyýan ýetdi diýip, guramanyň metbugat habarynda aýdylýar. Hünärmenleriň baha bermegine görä, bu gözegçilikleriň tutuş taryhynda global reňk solmanyň geriminiň iň uly bolan döwrüdir. Bu eýýäm 1998-nji ýyldan bäri dördünji ýagdaýdyr we depgini boýunça 2014-nji ýyldan 2017-nji ýyla çenli bellige alnan öňki ýazgydan ýokary boldy. Şonda gaýalaryň üçden iki böleginden gowragyna zeper ýetipdi. Merjenleriň reňkiniň solmagy ummanlaryň gyzmagy we adamyň täsir etmeginde howanyň üýtgemegi bilen baglanyşykly. Ýagtylyk stresi şertlerinde merjenler özlerini reňk we iýmit bilen üpjün edýän simbiotik suwotulary ýitirýärler. Suwuň temperaturasy uzak wagtlap kadaly ýagdaýa gelmedik ýagdaýynda, merjenler ölýär. Ýewropanyň Copernicus howa gullugynyň berýän maglumatyna görä, 2024-nji ýyl gözegçilikleriň bütin taryhynda iň maýyl ýyl boldy. Ummanyň ortaça ýyllyk temperaturasy rekord derejede 20,87° C boldy. Ilkinji gezek dünýäde ortaça temperatura senagatdan öňki derejeden 1,5° C geçdi.
27.04.2025
POST NAME
Saud Arabystany gök öwüsýänligi sebäpli "Baky bag" diýlip atlandyrylýan Laheq atly täze şypahananyň gurluşygyna başlandygyny habar berdi. Taslama Britaniýanyň Foster + Partners binagärlik studiýasy tarapyndan işlenip taýýarlandy diýip, New Atlas neşiri habar berýär. Şypahana ýurduň günbatar kenarýakasynda Gyzyl deňziniň ýakasy boýunça uzap gidýän 90 adadan ybarat arhipelagda ýerleşer. Toplumyň meýdany 400 gektar bolar. Onuň merkezi böleginde suwuň üstünde oturjak, diametri 800 metr bolan emeli tegelek platforma bolar. Onda kaşaň apartamentler, myhmanhanalar, söwda merkezleri, güýmenje meýdançalary, golf meýdançalary we ýahtalar üçin duralgalar ýerleşer. Taslama Saud Arabystanyny özüne çekiji syýahatçylyk ugruna öwürmeklige gönükdirilendir. Şypahananyň gurluşygy 2028-nji ýyla çenli tamamlanar.
26.04.2025
POST NAME
Hytaýyň Raýat awiasiýasynyň baş müdirligi (CAAC) AG600M “Kunlun” raýat suw uçaryny tassyklady. Ol dünýädäki iň uly amfibiýa uçary hasaplanýar. Işläp taýýarlama Hytaýyň AVIC korporasiýasy tarapyndan amala aşyryldy. Ulag serişdesiniň görnüşi tassyklanylandan soň uçar resmi taýdan ulanyşa girizildi. AG600M iki ýyl synagdan geçdi. Bu döwürde uçaryň birnäçe prototipi 2000-den gowrak uçuş etdi. 10 müňden gowrak görkezijileri barlandy. Uçuşyň umumy wagty 3560 sagat boldy. Işläp düzüjileriň berýän maglumatlaryna görä, bu Hytaýyň awiasiýa pudagy üçin rekord. Taslama milli ähmiýete eýe boldy. Ony döretmäge ýurduň 292 kärhanasy we 16 uniwersiteti gatnaşdy. AG600M 12 tonna çenli suwy daşamaga ukyply. Onuň iň uzak uçuş aralygy 4500 kilometre barabardyr. Uçar ýangyna garşy göreşmek, halas ediş işlerini we beýleki wezipeleri ýerine ýetirmek üçin niýetlenendir.
24.04.2025
POST NAME
Germaniýanyň Wismar şäherinde Disney Adventure kruiz gämisi angardan çykaryldy. Bu dünýäde iň uly kruiz gämileriniň biridir: onuň uzynlygy – 342 metr, ini – 46 metr. Häzir ahyrky işler, şol sanda tüsse turbalarynyň we attraksionlaryň gurnalmagy dowam edýär diýip, BILD ýazýar. Taslama birnäçe milliard ýewro bilen bahalandyrylýar. Gämi 6700 ýolagça we 2500 ekipaž agzasyna niýetlenendir. Bortda ýedi tematiki zolak, şol sanda akwapark, suw perisi Ariel bilen restoran we deňizde iň uzyn demirýol depejigi (roller coaster) bolan seýilgäh bolar. Gäminiň burnuny Mikki Mausyň şekili bezär. Işler tamamlanandan soň, gämi Singapura – geljekki öý portuna ugrar. Ýolagçyly ilkinji gatnaw dekabr aýyna meýilleşdirilýär. Ýolagçylara 18 000 ýewro 165 inedördül metr meýdanly kaşaň otaglar, şeýle-de üç gije üçin 1100 ýewro ýaly arzan otaglar hem hödürlener. Häzir Wismarda täze gäminiň duran porty boýunça ekskursiýa geçirilýär. Gämä ýakynlaşmaga rugsat berilmeýär, ýöne 20 ýewro syn ediş ekskursiýasy bilen ägirt gämini uzakdan görmek bolýar.
24.04.2025
POST NAME
Repçi brendiň täze äýnek hatarynyň mahabat kampaniýasyna gatnaşdy. Suratlary Karim Sadli düşürdi. Bu barada «HypeBeast» ýazýar. «Chanel bilen hyzmatdaşlyk Lamaryň gapma-garşylyklara baý bolan ýyly yzda galdyryp, täze sahypa açýandygyny aňladyp biler» — diýip, moda öýi belläp geçýär. Kendrik bilen Chanel-iň gatnaşyklary 2023-nji ýylda başlady, şol wagt ol Met Gala Wiržini Wiar tarapyndan taýýarlanan eşikde gatnaşypdy. «Chanel-iň baky mirasy bar, oňa wekilçilik etmek hakykatdanam uly mertebe. Olaryň erkekler üçin eşikleri öndürmeýändikleri sebäpli, munuň äýnek bolmalydygyny başyndan bäri bilýärdim» — diýip, repçi belläp geçdi. Chanel özüniň geýmäge taýyn (prêt-à-porter) kolleksiýasyna erkek eşiklerini seýrek ýagdaýlarda goşýar, emma bu ýagdaý brendiň k-pop ýyldyzy G-Dragon ýa-da aktýor Timoti Şalame ýaly käbir erkek ilçiler bilen şertnama baglaşmagyna päsgel bermedi.
24.04.2025
POST NAME
Sankt-Peterburgda geçirilen Let’s Drift 2025 tomusky çempionatynyň birinji tapgyrynda özboluşly waka bolup geçdi. Ýaryş wagty sürüji Artýom Perepelisanyň ulagynyň tigirinden tekeri sypyp galyp, birnäçe sekuntdan ýene-de diske gaýdyp geldi. Bu barada ýaryşyň guramaçylaryna salgylanyp, “Fontanka” neşiri ýazýar. Sürüji tizligini gowşatmady we awtomobil hereketini dowam etdirdi. “Sürüji tizligini gowşatmady. Ulag tekeriň tizligi bilen deňleşdi. Ol bir tümmekde böküp, öz ýerine gaýdyp geldi. Bu milliondan bir hadysa” – diýip, guramaçylar belleýär. Olaryň aýtmagyna görä, öň driftde tigiriň nurbatlarynyň towlanyp açylan ýagdaýlary bolýardy, ýöne tekeriň sypyp, ýene-de ýerine gelmegi birinji gezek boldy. Bu waka garamazdan, Artýom Perepelisa şahsy sanawda üçünji orny eýeledi. Wideo Let’s Drift-iň sosial ulgamlarynda ýerleşdirildi.
23.04.2025
POST NAME
1-nji iýundan başlap Özbegistanda daşary ýurtlular we raýatlygy bolmadyk adamlar üçin bäşýyllyk ýaşaýyş ygtyýarnamasyny almagyň ýönekeýleşdirilen tertibi hereket edip başlar. Degişli tertibi girizmek baradaky permana 18-nji aprelde Özbegistanyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýew gol çekdi diýip, ýurduň Adalat ministrligi habar berdi. Resminamany almak üçin arza berýän adam ABŞ-nyň 200 müň dollaryny tölemeli. Şeýle-de, maşgalanyň her bir agzasy – adamsy ýa-da aýaly, çagalary we ene-atasy üçin goşmaça 100 müň dollar gerek. Ygtyýarnama daşary ýurt raýatynyň ýa-da raýatlygy bolmadyk adamyň şahsyýetini we Özbegistanda hemişelik ýaşamak üçin rugsady tassyklaýar. Häzirki günde ýurtda ýaşaýyş üçin rugsatnamany şu adamlar alyp bilýär: Özbegistanda hemişelik ýaşaýan daşary ýurtlular we raýatlygy bolmadyk adamlar, 16 ýaşyna ýetende; Hemişelik ýaşamaga rugsat alan, şol sanda yzyna gaýdyp gelen we indi Özbegistanyň raýaty däl adamlar; Ýörite sanawa giren ýurtlaryň raýatlary gozgalmaýan emläk satyn alan ýagdaýynda: Daşkentde we Daşkent welaýatynda – 300 müň dollara; Samarkant, Buhara, Namangan, Andižan, Fergan we Horezm welaýatlarynda – 200 müň dollara; Garagalpagystanda we beýleki sebitlerde – 100 müň dollara; Özbegistanda hemişelik ýaşaýan, ýöne ýurduň raýatlygy bolmadyk ýa-da ýitiren adamlar. Belläp geçsek, daşary ýurtly raýatlara ýurduň ykdysadyýetine ep-esli maýa goýumlaryň deregine ýaşamak üçin ygtyýarnama berýän maksatnamalar Portugaliýa, Ispaniýa we BAE ýaly ýurtlarda hem hereket edýär. Olar maýa goýumlary we barly daşary ýurt maýadarlaryny ýurda çekmek maksady bilen girizilýär.
22.04.2025
POST NAME
Gündogar Tennessi Döwlet uniwersitetiniň (ABŞ) klinikasynyň hirurglary bir hassanyň başyndan geçen adaty bolmadyk kliniki hadysa hakynda habar berdiler. 53 ýaşly bir adam garyn boşlugynyň biynjalyk edýändiginden zeýrenip gelipdir. Netijede, lukmanlar hassanyň birnäçe möhüm beden agzasynyň içinden parran geçip, garyn boşlugyna düşen üç çüýi çykaryp alypdyrlar. Adatça, garna çümen her bir zat ýiti agyry alamatlary bilen utgaşýar. Köplenç, şikes alanlara, bedeniň içki agzalaryna zeper ýetmegi sebäpli, gyssagly lukmançylyk kömegini bermeli bolýar. Emma, Cureus ylmy žurnalynda gürrüňi edilen näsag şikes alandan dört hepde soň kömek sorap ýüz tutupdyr. Bir aý çemesi öň agaç böleklerini pnewmatiki çüý kakýan gural bilen berkidendigini, şonda agaçlary garnyna diräp saklandygyny ýatlapdyr. Guraly täzelikde satyn alansoň, ol adam heniz ony doly işledip hem görmän eken. Soňra şikes alan adam garnynda üç sany ownuk ýara yzynyň bardygyny görýär. Pnewmatik çekiçden garna urlan zarbalary ol duýmandyr. Hatda wakadan soň garnynda hiç hili agyry hem duýmandyr, gyzzyrmandyr ýa-da başga biynjalyk edýän alamatlar ýüze çykmandyr. Emma, birnäçe hepdeden soň garnynda düşnüksiz bir oňaýsyzlyk peýda bolupdyr. Garyn boşlugy rentgene düşürilende üç sany del jisimiň bardygy ýüze çykaryldy. Çüýler öt haltasyna, aşgazan asty suwuklygyna, içegä zeper ýetirilmezden ýa-da beýleki ýaramaz netijeler bolmazdan aýryldy. Operasiýadan soň dikeldiş döwründe gaýra üzülmeler bolmady, garyndaky agyry aýryldy we hassa alty aýdan soň gözegçilik barlagyna gelmek maslahat berip, hassahanadan çykaryldy. Lukmanlar şeýle şikesleriň seýrek däldigini bellediler: ABŞ-da her ýyl 25 müňe golaý ýagdaý hasaba alynýar. Emma, gürrüňi edilýän ýagdaý şeýle uzak wagtlap alamatsyz geçendigi bilen tapawutlanýar. Şeýle hem, hirurglar çüýleýji gurallar ulanylanda howpsuzlyk düzgünlerini berjaý etmegiň zerurdygyny ýatlatdylar.
22.04.2025
POST NAME
Arheologlar Tehas ştatynyň (ABŞ) günbatarynda ýerleşen Marfa şäheriniň golaýyndaky San-Esteban gaýa gowagyndan gadymy aw esbaplarynyň toplumyny tapdylar. Bu buky ýer, takmynan, 6500 ýyl mundan ozal taşlanyp gidilipdir diýip, Sul-Ross döwlet uniwersitetinde habar berdiler. Tapyndylaryň arasynda agaç naýzalar, ýüzi ýiteldilen daş peýkamlar, dört sany agaç sap, bumerang we atlatl bar. Alymlaryň pikirine görä, bu Demirgazyk Amerikadaky agaçdan we daşdan ýasalan iň gadymy awçylyk esbaplarynyň doly diýen ýaly saklanyp galan toplumydyr. Barlagçylar ýaşy 7 müň ýyllyk hasaplanýan atlatla aýratyn üns berýärler. Bu esbap sebitde naýza zyňmak üçin niýetlenen iň gadymy enjamdyr. Ony uly haýwanlar awlananda zerur güýç we tizlik bilen naýzalary zyňmak üçin ulanypdyrlar. Gowakdan aw esbaplaryndan başga-da, çarşak şahly saýgagyň daşyň üstünde eplengi ýatan derisi, koprolitler (daşa öwrülen adam nejasatlary) we gadymy ot ýakylýan çukuryň galyndylary tapyldy. Arheologlaryň pikirine görä, gowak diňe bir gaçybatalga bolman, eýsem ussahana hökmünde hem hyzmat edipdir. Koprolitleriň genetiki derňewi gadymy adamlaryň iýen iýmitleri we saglygy barada maglumat berip biler.
21.04.2025
POST NAME
ABŞ-nyň Miçigan ştatynyň Çelsi şäherinde, takmynan, 300 adam «Serendipity Books» atly kitap dükanynyň köne binasyndan, golaýdaky köçede ýerleşýän täze binasyna 9100 sany kitaby göçürmek üçin birleşdiler. Ýaşaýjylar kitaplary elden-ele geçirip, janly zynjyr döretdiler diýip, «The Guardian» habar berýär. Dükanyň eýesi Mişel Tuplin bu usulyň diňe bir kitaplary tiz göçürmek üçin peýdaly bolman, eýsem, ýerli ilatyň arasynda jebisligi hem artdyrandygyny aýtdy. «Adamlar kitaplary zynjyr bolup geçirýän wagtlary, olar baradaky öz pikirlerini paýlaşýardylar» — diýip, ol belledi. Kitaplaryň ählisini daşamaklyk iki sagada hem çekmändir. Olar şolbada tekjelere elipbiý tertibinde ýerleşdirilipdir. «Serendipity Books» dükany Çelside 1997-nji ýyldan bäri işleýär, Mişel Tuplin bolsa ony 2017-nji ýyldan bäri dolandyrýar. Ol dükanyň täze binasyny iki hepdäniň dowamynda açmagy meýilleşdirýär.
21.04.2025
POST NAME
Amerikaly we kanadaly alymlar ýokary patogenli H5N1 guş dümewine garşy nano-waksinany işläp taýýarladylar. Ýagly nanobölejiklere we keseliň ýokary patogen ştamlarynyň beloklaryna esaslanýan derman syçanlarda üstünlikli synag edildi diýip, Buffalo uniwersitetiniň metbugat gullugy habar berýär. Sanjym howply patogenden goraýar we öý hem-de ýabany haýwanlar üçin ulanylyp bilner. "Entek etmeli işimiz köp, ýöne synaglarymyzyň netijesi eýýäm gaty tolgundyryjy. Üstesine, sanjymy öndürmek üçin, beýleki dümewe garşy sanjymlardaky ýaly, towuk ýumurtgalary gerek bolmaýar. Bu önümçiligi, adam we haýwan saglygyny patogeniň ölüm howply ştamlaryndan goramak üçin, has çalt we täsirli ýaýbaňlandyrmaga mümkinçilik berer" – diýip, barlagyň ýolbaşçysy, Buffalo uniwersitetiniň (ABŞ) professory Jonatan Louell düşündirdi. Synaglar H5 esasly sanjymlaryň hem-de H5 we N1 kombinasiýasynyň ähli syçanlary H5N1-iň öldüriji dozalaryndan goraýandygyny görkezdi. N1 esasly sanjym 70% täsirli boldy. Alymlar wirus üýtgäp başlasa, tehnologiýanyň täze sanjymlary çalt döretmäge mümkinçilik berjekdigine ynanýarlar. Soňky ýyllarda guş dümewi Amerikada we Antarktidada guşlaryň, deňiz haýwanlarynyň arasynda işjeň ýaýraýar. ABŞ-nyň fermalarynda we guş fermalarynda, şeýle hem Folklend adalarynyň we Günorta Georgiýanyň kenarýakasynda ýaşaýan albatroslaryň we düwlenleriň arasynda H5N1 wirusynyň ýüze çykandygy habar berildi we soňky bir ýylda ABŞ-da H5N1-iň täze ştammlarynyň ýaýramagynyň epizodlary birnäçe gezek süýt fermalarynda we guşçylyk fermalarynda hasaba alyndy.
21.04.2025
POST NAME
Ýere golaý pes orbitada (160 – 2000 km) kosmos zibiliniň massasy 6600 tonnadan geçdi. Bu mesele uçurylýan hemralaryň sanynyň artmagy bilen ýitileşýär diýip, Ýewropa Kosmos agentliginiň (ESA) ýyllyk hasabatyna salgylanyp, New Atlas ýazýar. Bellenilişi ýaly, 2023-nji ýylda NASA-nyň orbitada hasaba alan zibili 6000 tonnadan geçmeýärdi. ESA-nyň baş direktory Ýozef Aşbaher bu meseläniň giň gerime eýe bolup, ýitileşmegini dowam etdirýändigini, sebäbi “biziň gündelik durmuşda maglumat çeşmesi hökmünde nawigasiýa, telekommunikasiýa, dürli hyzmatlar we Ýere gözegçilik etmek, şol sanda gorag we howpsuzlyk üçin hemralara garaşlydygymyzy” belleýär. Zibil hemralaryň ýarylmagy, çaknyşyklary ýa-da könelmegi sebäpli döreýär. Hatda millimetr ululykdaky bölejikler hem enjamlara zyýan ýetirip bilýär, santimetr ululykdaky obýektler bolsa energiýasy boýunça granatyň ýarylmagy bilen deňdir. Häzir orbitada diametri bir santimetrden uly bolan azyndan 1,2 mln bölejik bar. Orbitany arassalamak boýunça halkara düzgünler henizem ýok, ýöne aýry-aýry agentlikler öz çärelerini işläp taýýarlaýar. 2028-nji ýylda ClearSpace-1 hemrasy orbitadan PROBA-1 enjamyny aýyrmaly bolar. Şeýle çözgütleriň üstünde Astroscale ýapon kompaniýasy hem işleýär. Firmalaryň ikisi-de orbitadan işini tamamlan birnäçe britan hemrasyny aýyrmak barada Beýik Britaniýanyň Kosmos agentligi bilen şertnama baglaşdy.
20.04.2025
POST NAME
Argentinaly futbolçy Lionel Messi iň zehinli ýaş oýunçylary atlandyrdy. Ol sanawy adidas brendinden täze eksklýuziw butsylaryň çykmagy mynasybetli düzdi diýip, Give Me Sport neşiri ýazýar. “Onuň köpleriň gözünde ähli zamananyň iň beýik futbolçysydygyny göz öňünde tutsak, Lionel Messiniň sport we oňa gatnaşýanlar baradaky pikiri uly ähmiýete eýe. Oňa üns bermek gerek. Onuň bu ajaýyp oýunda gazanan üstünligine az sanly oýunçylar ýetip bilýär. Onuň topa erk etmek ussatlygy bilen deňleşip biljekleriň sany bolsa ondan hem az” – diýlip, neşiriň makalasynda aýdylýar. Umuman, adidas 11 jübüt F50 butsysyny çykardy. Olaryň bir jübütini Messiniň özi geýer, beýlekileri bolsa ol ýaş zehinlere sowgat etdi. Şeýle hormata mynasyp bolan oýunçylar şulardan ybarat: ·Lamin Ýamal (17 ýaş), “Barselonanyň” ispan wingeri ·Kenan Ýyldyz (19 ýaş), Turiniň “Ýuwentusynyň” türk hüjümçisi ·Klaudio Eçewerri (19 ýaş), “Mançester Sitiniň” argentinaly ýarymgoragçysy ·Kawan Salliwan (15 ýaş), “Filadelfiýa Ýunionyň” amerikan ýarymgoragçysy ·Jeýden Şou (20 ýaş), ABŞ-nyň zenanlar ýygyndysynyň futbolçysy ·Antonio Nusu (20 ýaş), “RB Leýpsigiň” norwegiýaly ýarymgoragçysy ·Joel Ndala (18 ýaş), “Nottingem Forestiň” iňlis hüjümçisi ·Wiki Lopes (18 ýaş), “Barselonanyň” zenanlar toparynyň ispan futbolçysy ·Assan Uedraogo (18 ýaş), “RB Leýpsigiň” germaniýaly ýarymgoragçysy ·Eliss Ben-Segir (20 ýaş), “Monakonyň” marokkoly ýarymgoragçysy Messi 37 ýaşynda. Ol 2023-nji ýylyň tomsundan bäri amerikan “Inter Maýamisinde” çykyş edýär. Häzire çenli ol klub üçin ähli ýaryşlarda 49 oýna gatnaşyp, 42 gol geçirdi we 21 assist etdi. Argentinalynyň amerikan kluby bilen şertnamasy 2025-nji ýylyň ahyryna çenli hereket edýär. Transfermarkt portalynyň maglumatlaryna görä, Messiniň bazar bahasy 20 mln ýewro barabar.
20.04.2025
Medeniýet
Post name
13-24-nji maý aralygynda geçiriljek 78-nji Kann kinofestiwalynyň guramaçylary esasy bäsleşigiň emin agzalarynyň düzümini yglan etdiler. Emin agzalarynyň başynda meşhur fransuz aktrisasy Žýulýet Binoş durýar. Onuň ...
30.04.2025
Afişa
“Doga”, “Reinkarnasiýa” we “Mikki 17”: Aşgabadyň kinoteatrlarynda nähili filmler görkeziler
Aşgabatda görkeziljek filmler we konsertler (28.03 - 04.04)
“Kapitan Gaňyrçakdan” “Kapitan Amerika” çenli: Aşgabadyň kinoteatrlarynyň we sirk şüweleňleriniň afişasy
Türkmenistanda ilkinji gezek açylan CURIOOkids bilim merkezi täze möwsümine başlaýar
Aşgabatda Halkara zenanlar güni mynasybetli estrada ýyldyzlarynyň konsertleri geçiriler
14-16-njy fewralda Türkmenistanyň teatrlarynda görkeziljek sahna oýunlarynyň tertibi
Şu hepde Aşgabadyň kinoteatrlarynda we sirkde nämeler garaşýar?
Кинотеатр «Arkaç» (до 27 января) Зал 1: 15:00 — «Грязные ангелы» (2024) 18:00 — «Спящая» (2024) 20:00 — «Крейвен-охотник» (2024) Зал 2: 15:10 — «Звезды ...
Показ индийских фильмов в кинотеатре «Ашхабад»
"Aşgabat" kinoteatrynda görkezijek
Aşgabadyň kinoteatrlarynda we sirkde baýramçylyk afişasy
Röwşen Nepesowyň orkestri sizi "Täze ýyl ruhy" konsertine çagyrýar
Türkmenistanyň Döwlet sirki Täze ýyl baýramçylygy mynasybetli täze sirk çykyşlaryny hödürleýär
"Aşgabat" kinoteatrynda görkezijek filmler
"Aşgabat" kinoteatrynda görkezijek filmler
"Aşgabat" kinoteatrynda görkezijek filmler
"Türkmenistan" kinokonsert merkezinde görkeziljek kinofilmler
«Alba» döredijilik topary «Arap gijesi» şüweleňli tomaşanyň premýerasyna çagyrýar
"Aşgabat" kinoteatrynda görkeziljek filmler
"Türkmenistan" kinokonsert merkezinde görkeziljek kinofilmler
.ads.bottom-right
Habar yazmak:
Meşhur saýtlarymyz:
  • turkmenportal.com
  • tmcars.info
  • salamnews.tm
  • belet.me
  • post.tm
  • asmanexpress.com
Websaýt boýunça soraglar:
+993 62 22 22 22
+993 62 22 22 22
2024 Ähli hukuklar goralagly.